Từ ngày 15-5, Nghị định số 40/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 89/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (NSND), Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) có hiệu lực, với nhiều thay đổi hướng tới việc nâng cao chất lượng của việc xét tặng, tôn vinh đúng người, không bỏ sót tài năng.

Theo đó, Nghị định 40/2021/NĐ-CP quy định thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp của nghệ sĩ được tính từ khi cá nhân đủ 18 tuổi, hoạt động nghệ thuật tại một đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp đến thời điểm xét hồ sơ tặng danh hiệu tại Hội đồng cơ sở. Quy định này được cho là hợp lý hơn vì trong thực tế, có nhiều nghệ sĩ hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp từ trước khi tốt nghiệp.

Nhiều tiêu chuẩn xét tặng NSND, NSƯT khác cũng được thay đổi theo hướng có lợi hơn cho nghệ sĩ. Thay vì quy định thời gian hoạt động nghệ thuật từ 20 năm trở lên, riêng với nghệ sĩ xiếc, múa là 15 năm trở lên mới được xét tặng danh hiệu NSND như trước đây, Nghị định mới giữ nguyên về số năm nhưng cho phép tính cộng dồn. Tức là nghệ sĩ có thể hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp liên tục hoặc ngắt quãng, miễn là đảm bảo số năm theo quy định. Quy định thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp cho cá nhân được xét tặng danh hiệu NSƯT cũng được cộng dồn như thế. Với các cá nhân có cống hiến nổi trội, tài năng nghệ thuật xuất sắc, thiếu giải thưởng theo quy định nhưng được Hội đồng các cấp thảo luận, đánh giá là trường hợp đặc biệt, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định, Nghị định 40/2021/NĐ-CP mở rộng đối tượng xét tặng hơn. Nghị định cũ chỉ xem xét các trường hợp nghệ sĩ là người cao tuổi có nhiều cống hiến, đóng góp trong lĩnh vực nghệ thuật và nghệ sĩ tích cực tham gia nhiều hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị lớn của địa phương, đất nước.

Nghị định mới cho phép xem xét thêm trường hợp nghệ sĩ là giảng viên các trường đào tạo văn hóa, nghệ thuật chuyên nghiệp, đào tạo nhiều thế hệ sinh viên tham gia đạt giải thưởng cao tại các cuộc thi nghệ thuật chuyên nghiệp quốc tế.

 Cùng với đó, nghị định mới cũng sửa đổi quy định về tỷ lệ phiếu bầu của các thành viên trong hội đồng xét tặng danh hiệu ở mức thấp hơn (chỉ cần 80% thay vì 90%) so với trước đây.

Tác giả: N.H

Nguồn: Tạp chí VHNT số 464, tháng 6-2021