Ngày 22-11 trong khuôn khổ Liên hoan phim Việt Nam đã diễn ra Hội thảo “Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới” mang đến những kỳ vọng về tương lai tươi sáng của điện ảnh Việt Nam.

Quang cảnh Hội thảo "Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới"

Hội thảo do Bộ VHTTDL chủ trì, được xác định là diễn đàn đối thoại giữa cơ quan quản lý, giới chuyên gia và cộng đồng sáng tạo để nhận diện rõ tiềm năng, thách thức, cơ hội phát triển công nghiệp điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới. Mục tiêu là thúc đẩy sự kết hợp hài hòa giữa “bản sắc dân tộc” và “ứng dụng công nghệ hiện đại” trong sản xuất, phát hành và phổ biến phim; đồng thời, đề xuất giải pháp chính sách, hợp tác, đầu tư, công nghệ, góp phần hiện thực hóa Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045 - trong đó điện ảnh được định vị là ngành mũi nhọn.

Tham dự Hội thảo có: PGS, TS Tạ Quang Đông- Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Trưởng Ban Chỉ đạo LHP Việt Nam lần thứ XXIV; ông Đặng Trần Cường - Cục trưởng Cục Điện ảnh, Trưởng Ban tổ chức LHP Việt Nam lần thứ XXIV; NSND Nguyễn Thị Thanh Thúy - Phó Giám đốc Sở VH-TT TP.HCM, đồng Trưởng Ban Tổ chức LHP Việt Nam lần thứ XXIV; PGS,TS Nguyễn Thị Thu Phương- Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam... cùng các nhà quản lý điện ảnh, đại diện các ban, bộ, ngành, hội, hiệp hội và các doanh nghiệp điện ảnh, nghệ sĩ.

Người điều phối chương trình tọa đàm tại Hội thảo là bà Đinh Thị Thanh Hương - Phó Chủ tịch HĐQT Galaxy Group, đơn vị phát hành các phim nổi bật trong năm 2025 như Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, Mưa đỏ, Tử chiến trên không…

Các đại biểu tại Hội thảo

Chính sách và bản sắc dân tộc trong hội nhập quốc tế

Phiên 1 của Hội thảo có chủ đề Phát triển công nghiệp điện ảnh dân tộc trong kỷ nguyên mới. Khách mời gồm Tiến sĩ Trần Thị Phương Lan - Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; PGS,TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội và đạo diễn Victor Vũ đã tập trung thảo luận vào trụ cột chính sách và bản sắc dân tộc - nền tảng cho hội nhập quốc tế; chiến lược xây dựng thương hiệu điện ảnh Việt Nam...

Mở đầu, bà Đinh Thanh Hương nhấn mạnh điện ảnh Việt đang ở giai đoạn tăng trưởng ấn tượng sau đại dịch COVID-19. So với năm 2019, doanh thu thị trường phim Việt tăng hơn 20%, trong khi nhiều nước trong khu vực vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Năm 2024, phim nội địa chiếm 42% thị phần, và đến năm 2025 ước tính đã đạt khoảng 62% thị phần toàn quốc.Theo bà, đây là kết quả của nỗ lực đồng bộ từ nhà làm phim, hệ thống phát hành, rạp chiếu lẫn cơ quan quản lý.

Nhưng làm sao để điện ảnh Việt Nam phát triển bền vững vẫn là một câu hỏi lớn, cần phải giải quyết một cách thỏa đáng. Liên quan đến chính sách văn hóa nên được định hình ra sao để vừa đảm bảo tư tưởng vừa khuyến khích tự do sáng tạo và bản sắc trong thời hội nhập quốc tế; ở góc nhìn của người làm công tác quản lý, Tiến sĩ Trần Thị Phương Lan nhận định đây là vấn đề được đặt ra ở rất nhiều diễn dàn và hội thảo, một nỗi băn khoăn lớn.

LHP Việt Nam năm nay có một từ khóa là “kỷ nguyên mới”. Kỷ nguyên mới sẽ được xác lập từ Đại hội XIV của Đảng, tức sang năm, dựa trên sự phát triển, văn minh, giàu mạnh, dựa trên phát triển vượt bậc về khoa học công nghệ, sáng tạo và phát huy tối đa sức mạnh của dân tộc, phát huy tinh thần tự chủ, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc để hướng tới hai mục tiêu: 100 năm thành lập Đảng (2030) - Việt Nam sẽ trở thành nước có nền công nghiệp phát triển, thu nhập trung bình cao và 100 năm thành lập nước (2045) - Việt Nam sẽ trở thành nước phát triển, có thu nhập cao. Toàn bộ chính sách văn hóa nói chung và điện ảnh nói riêng cũng bám vào mục tiêu này.

Bà Phương Lan nói: “Rất mừng là quan điểm của Đảng về phát triển văn hóa rất nhất quán. Trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV lần này, văn hóa vẫn được đặt  ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội, là sức mạnh nội sinh, là nguồn lực phát triển của đất nước và có thêm một cụm từ là “hệ điều tiết xã hội”.

Theo bà, Nhà nước rất tôn trọng và khuyến khích sự tự do sáng tạo trong văn hóa nói chung và điện ảnh nói riêng, thực tế đã có nhiều chính sách của Đảng và Nhà nước để khuyến khích điện ảnh phát triển. Công tác duyệt phim  được ghi nhận ngày càng cởi mở; quản lý nhà nước tiếp tục hoàn thiện quy tắc ứng xử ngành nghề, tạo môi trường thuận lợi cho sáng tạo. Nhưng trong kỷ nguyên phát triển mới, việc phát triển văn hóa mà cụ thể là điện ảnh phải hài hòa giữa việc giữ vững tư tưởng và sáng tạo. 

Điện ảnh Việt Nam đang trong thời kỳ phát triển nhưng theo bà Phương Lan thì chỉ vừa đạt được thành tựu trên sân nhà. Hội nhập là câu chuyện tất yếu trong phát triển văn hóa. Do vậy, bên cạnh việc phải giữ gìn, quảng bá văn hóa Việt Nam ra quốc tế, thì còn cần phải ý thức được rằng bản thân các tác phẩm của Việt Nam cũng sẽ đóng góp vào văn minh nhân loại. 

Từ trái qua: Bà Đinh Thị Thanh Hương và khách mời: PGS,TS Bùi Hoài Sơn, TS Trần Thị Phương Lan và đạo diễn Victor Vũ trong phiên 1

PGS, TS Bùi Hoài Sơn nhận định văn hóa có ý nghĩa rất lớn, giúp tỏa sáng giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới, khẳng định giá trị lịch sử, giá trị dân tộc và còn có giá trị kinh tế. Khi sửa Luật Điện ảnh, cần xác định làm sao cho điện ảnh có ý nghĩa tích cực hơn trong phát triển kinh tế đất nước, tinh thần chung của Luật Điện ảnh mới là phát triển công nghiệp điện ảnh... Theo ông, đầu tư cho điện ảnh là lâu dài và nhiều rủi ro nên cần có thêm những chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, tài sản công, quỹ đầu tư... cho điện ảnh để giảm bớt những điểm tắc nghẽn và thu hút các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào nền công nghiệp điện ảnh.  

Theo ông Sơn, để khán giả quốc tế cũng có thể cảm được và đón nhận những sản phẩm đặc thù của điện ảnh Việt Nam một cách nồng nhiệt thì phải hội nhập và học hỏi kinh nghiệm, cách thức từ nước ngoài để vận dụng vào điện ảnh Việt Nam. Phải chú ý vận dụng ngôn ngữ, kỹ thuật điện ảnh quốc tế nhưng kể được câu chuyện Việt Nam. Bên cạnh đó, để điện ảnh Việt hội nhập quốc tế cần tổ chức các sự kiện quốc tế ở Việt Nam và tích cực tham gia các LHP quốc tế, xây dựng và đẩy mạnh các thương hiệu điện ảnh.

Ở góc độ người trực tiếp sáng tạo, đạo diễn Victor Vũ cho biết nghệ sĩ muốn giữ phong độ, góp sức trong phát triển ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới trước tiên là phải luôn tự học hỏi và làm mới bản thân vì thị hiếu khán giả và công nghệ đang thay đổi rất nhanh. Khán giả bước vào rạp chiếu ngày nay đòi hỏi cao, buộc nhà làm phim phải liên tục cập nhật, không chỉ đề tài nội dung mà còn cả kỹ thuật, tư duy kể chuyện. Đầu tư tác phẩm chất lượng không chỉ vì kinh phí mà còn là thời gian dành cho kịch bản, nội dung, hình ảnh, âm thanh…của phim. Nhà làm phim đặt chất lượng lên hàng đầu sẽ giữ chân khán giả. Vấn đề bản sắc Việt trong câu chuyện muốn kể, chất riêng, giá trị văn hóa truyền thống sẽ luôn luôn bền vững theo thời gian, cần được thể hiện tinh tế, chân thật trong tác phẩm để tạo kết nối với khán giả. “Tôi nghĩ phim Việt muốn đi xa, hội nhập quốc tế cần bám vào gốc rễ, văn hóa cội nguồn dân tộc”- Victor Vũ nhấn mạnh.

Từ trái qua: Bà Đinh Thị Thanh Hương và khách mời: ông Tạ Mạnh Hoàng, đạo diễn Đặng Thái Huyền và ông Hàng Minh Lợi trong phiên 2

Công nghệ không hẳn là “cây đũa thần”

Phiên 2 của Hội thảo có chủ đề “Ứng dụng công nghệ trong công nghiệp điện ảnh” với khách mời là Thượng tá, NSƯT - đạo diễn Đặng Thái Huyền, ông Hàng Minh Lợi - Nhà sáng lập Lumination và ông Tạ Mạnh Hoàng -Tổng giám đốc Sconnect tập trung  về phát triển kỹ xảo VFX/CGI vào việc sản xuất phim tại Việt Nam, mô hình hợp tác - đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hậu kỳ, dữ liệu điện ảnh.

Có thể thấy vấn đề được quan tâm nhất để phát triển công nghiệp điện ảnh Việt Nam trong kỷ nguyên mới là việc ứng dụng công nghệ. Nữ đạo diễn Đặng Thái Huyền cho rằng công nghệ chỉ là công cụ hỗ trợ để thể hiện khung hình trọn vẹn nhưng không thể thay thế trải nghiệm và cảm xúc của người sáng tạo. Dù áp dụng nhiều kỹ thuật hậu kỳ, chị vẫn chưa thực sự hài lòng khi xem phim trên màn hình lớn - một minh chứng rằng công nghệ không phải “cây đũa thần” giải quyết mọi vấn đề. Hai câu chuyện hậu trường “Mưa đỏ” được đạo diễn chia sẻ cho thấy ranh giới giữa công nghệ và chất liệu thật.

Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, những cải tiến kỹ thuật lại mở ra hướng sản xuất hiệu quả hơn. Ông Tạ Mạnh Hoàng chia sẻ rằng hai năm qua, đơn vị đã nghiên cứu nhiều công nghệ mới giúp rút ngắn tiến độ sản xuất phim. Một tác phẩm trước đây cần ba năm để hoàn thiện thì nay chỉ mất khoảng một năm. Trước đây kinh phí cần 1 triệu USD thì giờ chỉ cần 8-10 tỷ đồng.

Ông Hàng Minh Lợi bày tỏ sự lạc quan về việc công nghệ sẽ giúp điện ảnh Việt cất cánh vì giúp đoàn phim tiết kiệm thời gian, công sức trong khâu bối cảnh, trang phục đồng thời giúp đo lường thị hiếu khán giả để lựa chọn đề tài ăn khách. Tuy nhiên, ông cho rằng rào cản hiện nay khiến chưa có nhiều nhà làm phim tìm đến với công nghệ là vì ứng dụng công nghệ có độ rủi ro nên đầu tư cần sự kiên nhẫn. Ông cam đoan chỉ cần các đoàn phim kiên nhẫn, trước đây nếu thực hiện cảnh mưa có thể tốn 200-300 triệu đồng thì này dùng công nghệ chỉ tốn tầm chục triệu đồng...

Thứ trưởng BVHTTDL Tạ Quang Đông phát biểu bế mạc Hội thảo

Vai trò của Nhà nước là vô cùng quan trọng

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ VH TTDL Tạ Quang Đông cho biết trong lĩnh vực điện ảnh, bản thân rất ngưỡng mộ và cảm phục những người làm phim, đặc biệt là khi họ vượt qua khó khăn để đạt được thành tựu như hôm nay. Ông chỉ ra rằng, công nghiệp điện ảnh Việt Nam đang bước vào thời kỳ phát triển nhanh chóng, nhưng cùng với những thuận lợi đang có cũng tồn tại không ít những hạn chế về mặt chính sách, cũng như các thách thức về hội nhập văn hóa. 

Thứ trưởng nêu ra ba định hướng trọng tâm cho điện ảnh Việt Nam giai đoạn hiện nay và những năm tới: giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Việt trong từng tác phẩm; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao chất lượng sáng tạo và năng lực cạnh tranh quốc tế; hoàn thiện hệ sinh thái điện ảnh, tăng cường liên kết giữa nhà làm phim, nhà đầu tư, truyền thông, khán giả và cơ quan quản lý. Ông khẳng định: “Vai trò của nhà nước là vô cùng quan trọng trong sự phát triển của điện ảnh Việt Nam, vì vậy giữa nhà nước và tư nhân cần sự phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả nhiều hơn nữa”.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông tin tưởng rằng, những ý tưởng, giải pháp tại Hội thảo sẽ góp phần xây dựng nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam hiện đại, sáng tạo, giàu bản sắc và hội nhập sâu rộng; hướng tới mục tiêu hình thành “nền kinh tế điện ảnh” năng động, phát triển bền vững.

XUÂN HƯỚNG - Ảnh: BTC