Từ ngày 25-4-2022, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước tổ chức triển lãm tài liệu trực tuyến “Ký ức chợ xưa”, với mong muốn đưa công chúng trở về những ký ức xưa của Hà Nội trong dòng chảy lịch sử qua những tư liệu, hình ảnh sinh động về chợ và phố chợ.

Chợ ra đời từ rất sớm trong lịch sử loài người, xuất phát từ nhu cầu thực tiễn khi con người cần trao đổi những thứ họ làm ra và mua về những thứ họ không có. Nơi diễn ra các hoạt động trao đổi mua bán đó gọi là chợ. Từ bao đời nay, trong tâm thức của người Việt, chợ không đơn thuần chỉ là nơi mua bán hàng hóa mà còn là một loại hình sinh hoạt văn hóa của người dân, nơi người ta đến để gặp gỡ, trao đổi thông tin, tạo sự gắn kết. Ở mỗi vùng miền của đất nước, hình thức tổ chức chợ có thể mang hơi thở cuộc sống, dấu ấn khác nhau, nhưng đều đóng vai trò to lớn và thiết yếu trong cuộc sống của người dân đất Việt.

Hà Nội trong ký ức mỗi người từng sống, từng đi qua và từng gắn bó đều tràn đầy những kỷ niệm riêng. Đối với mỗi người, Hà Nội không chỉ là những con phố, những tên đường mà là ký ức về những gì gắn bó, thân thương nhất, với những phiên chợ đầy ắp người qua lại mua bán, những gánh hàng rong với tiếng rao hàng văng vẳng khắp các nẻo đường, là những chợ cóc, chợ tạm nơi góc phố thân quen,… Kinh đô Thăng Long xưa và Hà Nội ngày nay đã là một trung tâm kinh tế - văn hóa lớn của cả nước và chợ đóng vai trò quan trọng tất yếu trong sự phát triển của vùng đất này. Nền kinh tế của thành phố dựa trên một mạng lưới chợ hình thành giữa khu phố cổ Hà Nội và các vùng lân cận. Vì vậy, không phải ngẫu nhiên mà Hà Nội còn được gọi là Kẻ Chợ - nơi hội họp buôn bán đông đúc của cả vùng.

Ở Kẻ Chợ - Thăng Long xưa, Hà Nội nay, chợ luôn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân. Chợ là nơi mà đôi khi người ta đến chẳng cần mua bán gì, những lúc ấy, chợ chính là nơi gặp gỡ, giao lưu, là nơi giải trí, là một nét văn hóa trong sinh hoạt của người dân Hà Thành. Người Hà Nội sẽ chẳng bao giờ quên được những ký ức đẹp về những phiên chợ Bưởi, chợ Mơ, cảnh chợ Tết Đồng Xuân, chợ hoa Cống Chéo - Hàng Lược.

Ngày nay, nhiều chợ truyền thống đã mất đi do quy hoạch của thành phố, các siêu thị hiện đại mọc lên, một số chợ được nâng cấp thành trung tâm thương mại… Trải qua thời gian, chợ Hà Nội đã có rất nhiều thay đổi nhưng nét đẹp của chợ xưa thì mãi vẫn còn như một phần của bản sắc văn hóa và lịch sử của thủ đô.

Những hình ảnh chợ xưa như chợ Đồng Xuân, chợ Bưởi, chợ hoa tết, các phiên chợ truyền thống, những gánh hàng rong trên khắp phố phường Hà Nội xưa từ thế kỷ XIX sang đầu thế kỷ XX sẽ được tái hiện một cách sống động, chân thực nhất qua hai phần của triển lãm: Phần I: Chuyện quy hoạch; Phần II: Những ký ức xưa.

Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước tổ chức Triển lãm trực tuyến “Ký ức chợ xưa” trên website archives.org.vn và fanpage facebook.com/luutruquocgia1 bắt đầu từ ngày 25-4-2022.

THANH DANH