Từ 19-21/12, tại Công viên Thống Nhất, diễn ra Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội 2025 với chủ đề “Hà Nội - Hành trình ẩm thực kết nối sáng tạo”. Sự kiện không chỉ mở ra một không gian trải nghiệm ẩm thực phong phú cho người dân và du khách, mà còn khẳng định vai trò của ẩm thực như một nguồn lực quan trọng trong phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô theo định hướng bền vững.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai nhấn mạnh, lễ hội là hoạt động có ý nghĩa thiết thực nhằm tôn vinh các giá trị di sản văn hóa ẩm thực truyền thống của Thủ đô, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh Hà Nội - Thành phố sáng tạo, thanh lịch và giàu bản sắc. Theo bà, ẩm thực không chỉ là nhu cầu đời sống mà còn là không gian lưu giữ ký ức, tri thức và bản sắc văn hóa, có khả năng kết nối cộng đồng và thúc đẩy các ngành kinh tế sáng tạo.

Từ không gian Hà Nội 36 phố phường đến một Hà Nội mở rộng địa giới hành chính, với sự giao thoa và kết tinh của văn hóa xứ Đoài cùng nhiều vùng miền trong cả nước, ẩm thực Hà Nội ngày nay mang diện mạo phong phú, đa dạng. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa nét tinh tế, chuẩn mực của ẩm thực kinh kỳ với sức sáng tạo không ngừng của đời sống đương đại. Hiện nay, hàng trăm di sản văn hóa phi vật thể thuộc lĩnh vực ẩm thực đã được nhận diện và đưa vào Danh mục kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể của thành phố. Trong đó, có 7 di sản đã được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm Phở Hà Nội, nghề làm cốm Mễ Trì, nghề ướp trà sen Quảng An, nghề làm xôi Phú Thượng, nghề làm bánh cuốn Thanh Trì, tri thức nấu cỗ Bát Tràng và một số nghề, tri thức ẩm thực tiêu biểu khác.

 “Tri thức chế biến và thưởng thức Chả cá Lã Vọng” được đưa  vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Ảnh: Hoàng Lân

Điểm nhấn đặc biệt của lễ khai mạc là việc Bộ VHTTDL đã công bố Quyết định ghi danh “Tri thức chế biến và thưởng thức Chả cá Lã Vọng” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây không chỉ là sự ghi nhận giá trị lịch sử - văn hóa của một món ăn trứ danh, mà còn là sự tôn vinh đối với cộng đồng chủ thể sáng tạo và gìn giữ di sản. Gia đình họ Đoàn tại số 14 phố Hàng Sơn (nay là 14 phố Chả Cá, quận Hoàn Kiếm) - chủ nhân của thương hiệu Chả cá Lã Vọng đã duy trì thực hành và lưu giữ bí quyết chế biến truyền thống qua sáu thế hệ, giữ vai trò trung tâm trong việc bảo vệ và duy trì giá trị nguyên bản của món ăn.

Theo thời gian, tri thức chế biến và thưởng thức Chả cá Lã Vọng đã vượt ra khỏi không gian của một gia đình, trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực đặc sắc của Hà Nội. Đến nay, trên địa bàn Thủ đô đã có khoảng 22 cửa hàng chả cá với nhiều thương hiệu quen thuộc như Chả cá Thăng Long, Chả cá Hàng Sơn, Vua Chả cá, Chả cá Anh Vũ, Chả cá Phan, Lão Ngư Chả cá… góp phần lan tỏa giá trị của món ăn, đồng thời đáp ứng nhu cầu thưởng thức ngày càng đa dạng của thực khách trong và ngoài nước.

Gian hàng giò, chả Ước Lệ luôn tấp nập du khách đến thưởng thức và mua về làm quà tặng - Ảnh: Ngô Huyền

Chia sẻ về ý nghĩa của việc ghi danh di sản, bà Lê Thị Ánh Mai cho rằng, đây không chỉ là sự tôn vinh các giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học của di sản, mà còn tạo cơ sở pháp lý quan trọng để huy động các nguồn lực xã hội trong công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Thông qua các hoạt động quảng bá, giới thiệu, ẩm thực truyền thống có cơ hội được trao truyền cho thế hệ trẻ, thích ứng với đời sống đương đại, đồng thời góp phần nâng cao sinh kế cho cộng đồng, hình thành các sản phẩm văn hóa - du lịch đặc sắc và thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô.

Diễn ra trong không khí sôi động và giàu sắc màu văn hóa, Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội 2025 mang đến một không gian sáng tạo, nơi tinh hoa ẩm thực Hà Nội được tôn vinh và kể lại bằng những câu chuyện sống động của chính các nghệ nhân. Lễ hội quy tụ 60 không gian giới thiệu ẩm thực Hà Nội và sản phẩm ẩm thực vùng miền, giúp người dân và du khách có cơ hội thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc, cảm nhận chiều sâu văn hóa và sự đa dạng của ẩm thực Việt Nam, qua đó khẳng định thương hiệu “Ẩm thực Hà Nội” gắn với bản sắc thanh lịch, tinh tế.

Lễ hội thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến thưởng thức ẩm thực đến từ các vùng miền cả nước - Ảnh: Ngô Huyền

Bên cạnh các không gian trưng bày và trải nghiệm ẩm thực, lễ hội còn tổ chức tọa đàm chuyên đề “Giao lưu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực - phát triển văn hóa ẩm thực”, tạo diễn đàn trao đổi giữa các nhà quản lý, chuyên gia, nghệ nhân và thế hệ trẻ về con đường phát triển ẩm thực trong bối cảnh mới. Trong khuôn khổ lễ hội còn có nhiều hoạt động trình diễn của các nghệ nhân, các cuộc thi chế biến món ăn nhanh dành cho học sinh các trường học, góp phần khơi dậy niềm yêu thích và ý thức gìn giữ di sản ẩm thực trong giới trẻ.

Đến với lễ hội, công chúng còn được thưởng thức các chương trình biểu diễn nghệ thuật đa dạng như xiếc, hát văn, hát xẩm, nghệ thuật đường phố và các tiết mục kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Song song với đó là triển lãm ảnh gồm 40–50 tác phẩm quảng bá văn hóa, du lịch và ẩm thực Việt Nam; triển lãm sách lưu động giới thiệu khoảng 200 đầu sách về văn hóa, nghệ thuật, du lịch và ẩm thực; cùng nhiều hoạt động trình diễn di sản ẩm thực như gói bánh chưng, nấu cỗ Bát Tràng, ướp chè sen Tây Hồ, làm cốm, nấu xôi Phú Thượng, chế biến bún ốc nguội, hướng dẫn làm ô mai, mứt, nấu cháo se…

NGÔ HUYỀN