Sáng 30-5-2023 tại Hà Nội, Nhà xuất bản (Nxb) Kim Đồng tổ chức lễ công bố thành lập Giải thưởng Văn học Kim Đồng và phát động cuộc Vận động sáng tác cho thiếu nhi 2023 - 2025.

Với mong muốn phát hiện thêm những cây bút mới viết cho thiếu nhi, cũng như có thêm các tác phẩm văn học mới,  chất lượng, truyền tải nhiều thông điệp ý nghĩa về con người, đất nước Việt Nam, được sự đồng ý của Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Nxb Kim Đồng quyết định thành lập giải thưởng cho các sáng tác văn học dành cho thiếu nhi mang tên Kim Đồng. Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất sẽ được gắn với cuộc Vận động sáng tác cho thiếu nhi 2023 - 2025 do Nxb Kim Đồng tổ chức.

Toàn cảnh buổi họp báo ra mắt

Phát biểu tại buổi lễ, bà Vũ Thị Quỳnh Liên - Phó Giám đốc, Tổng biên tập Nxb Kim Đồng cho rằng, hơn 65 năm phát triển, sách của Nxb Kim Đồng đã gắn bó với nhiều thế hệ bạn đọc Việt Nam, trong đó sách văn học luôn giữ một vai trò quan trọng, làm nên thương hiệu của Nxb cũng như tạo sự kết nối bền chặt giữa độc giả, tác giả và Nxb. Để có được điều này, Nxb Kim Đồng luôn nỗ lực đồng hành với các nhà văn, nhà thơ thông qua rất nhiều cuộc vận động sáng tác.

Ngược dòng thời gian về những ngày đầu mới thành lập Nxb, phát triển cộng tác viên luôn được xem là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất. Từ trại sáng tác đầu tiên tại nơi sơ tán Yên Sở năm 1967 - 1968 đến những năm tháng khó khăn thời kỳ bao cấp, Nxb đã tổ chức được 5 trại sáng tác và 4 cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi. Giai đoạn từ 1988 đến 1992 là những tháng năm đầy khó khăn của toàn ngành xuất bản nói chung và của Nxb Kim Đồng nói riêng, nhưng vẫn có một cuộc vận động sáng tác được tổ chức, cùng với việc mở ra các lớp tập huấn sáng tác cho thiếu nhi, học hỏi kinh nghiệm làm sách của chuyên gia đến từ Nhật Bản, Thái Lan… Bước vào thời kỳ tăng trưởng, từ năm 1992 đến năm 2002, 5 cuộc vận động liên tục được tổ chức, thu về hàng nghìn tác phẩm văn, thơ, kịch cho Nxb.

Từ năm 2005 - 2015, hàng loạt cuộc vận động sáng tác trong khuôn khổ Dự án hỗ trợ văn học thiếu nhi Việt Nam - Đan Mạch, do Nxb Kim Đồng chủ trì, đã phát hiện nhiều tác giả trẻ, những người ngày càng khẳng định dấu ấn trong văn học thiếu nhi, như Lục Mạnh Cường, Nguyễn Thị Kim Hòa, Ngọc Linh, Võ Diệu Thanh, Chu Thanh Hương, Nguyễn Ngọc Hoài Nam... Các tác phẩm văn học đoạt giải qua những cuộc vận động sáng tác đã khẳng định được giá trị, thường xuyên được tái bản phục vụ nhu cầu độc giả. Qua các cuộc vận động, nhiều tác giả mới được phát hiện và dần định hình tên tuổi trong đời sống văn học.

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên - Phó Giám đốc, Tổng Biên tập Nxb Kim Đồng phát biểu tại buổi lễ

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên cũng khẳng định: “Đã gần 10 năm kể từ cuộc vận động sáng tác năm 2015. Đây là khoảng thời gian đủ để một thế hệ tác giả mới có thể xuất hiện. Đây cũng là thời kỳ chúng ta bước vào và chứng kiến nhiều biến chuyển sôi động của ngành xuất bản trong nước với nhu cầu của bạn đọc ngày càng rộng mở về đề tài, thể loại. Chúng ta cũng từng bước thấy được những thách thức của công nghệ và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo, tác động lên các hoạt động sáng tạo văn hóa nghệ thuật và lên thói quen đọc sách của người trẻ. Vì vậy, Giải thưởng Văn học Kim Đồng ra đời vào thời điểm này là một sự cần thiết, và cũng là một lời khẳng định nỗ lực của Nxb Kim Đồng trong việc tìm kiếm các tác phẩm, tác giả mới”.

Phát biểu tại Lễ phát động, bà Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội Trung ương cho rằng: “Sáng tác văn học cho thiếu nhi chính là nguồn dưỡng khí nuôi tâm hồn hướng thiện, lành mạnh, vị tha, giàu lòng nhân ái, đồng thời hun đúc ý chí, nghị lực vươn lên của con người ngay từ lứa tuổi nhỏ. Những tác phẩm văn học cho trẻ em hôm nay cần được viết dưới góc nhìn mới, cách viết và hình thức mới, nhận được sự đồng cảm, hưởng ứng của các em, truyền tải được những bài học, giá trị nhân văn. Vì vậy, thông qua cuộc thi này, rất mong các nhà văn, nhà thơ, các tác giả trong và ngoài nước hãy cùng quan tâm viết cho các em thiếu nhi hôm nay, giống như ươm những hạt mầm, để có một vụ mùa bội thu”.

Hội đồng Chung khảo của Giải thưởng văn học Kim Đồng lần thứ nhất gồm các nhà văn nổi tiếng có nhiều đóng góp cho văn học thiếu nhi Việt Nam: nhà văn Trần Đức Tiến là Chủ tịch Hội đồng; các thành viên: nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, nhà văn Lý Lan, Nhà thơ - Tiến sĩ Giáo dục Nguyễn Thụy Anh và Phó Giám đốc, Tổng biên tập Nxb Kim Đồng Vũ Thị Quỳnh Liên.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh thành viên Hội đồng giám khảo giải thưởng văn học Kim Đồng phát biểu tại buổi lễ

Bày tỏ vinh dự được tham gia Hội đồng chung khảo giải thưởng này, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng, Giải thưởng Văn học Kim Đồng sẽ tạo cú hích với người cầm bút, khơi dậy những sáng tác mới, hấp dẫn, có thể cạnh tranh với các phương tiện giải trí hiện đại, thu hút các em đọc sách, yêu thích văn chương. Trả lời câu hỏi có “bí quyết” nào để viết sách thiếu nhi bán chạy như hiện nay, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng, thật khó để đưa ra “bí quyết” cụ thể nào, có chăng là nhà văn phải thực sự say mê, tâm huyết, phải “đóng vai” vào con trẻ để hiểu về thế giới của các em.

Ghi nhận, đánh giá cao việc Nxb Kim Đồng tổ chức giải thưởng văn học mang tên Anh hùng liệt sĩ Kim Đồng, nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn cho rằng, giải thưởng sẽ cùng với giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn của Hội Nhà văn Việt Nam góp phần tạo sự khích lệ, động viên lớn với những cây bút viết cho thiếu nhi.

Giải thưởng văn học Kim Đồng dành cho tất cả các cây bút chuyên và không chuyên, với ba thể loại: truyện ngắn, truyện dài và thơ. Các tác phẩm dự thi hướng tới đối tượng nhi đồng (6-10 tuổi) và lứa tuổi thiếu niên (11-15 tuổi). Giải thưởng bao gồm: 1 Giải Nhất: 100.000.000 đồng; 2 Giải Nhì: 60.000.000 đồng; 3 Giải Ba: 30.000.000 đồng; 5 Giải Khuyến khích: 10.000.000 đồng. Thời hạn nhận tác phẩm từ ngày 17-6-2023 đến hết ngày 31-3-2025.

Buổi lễ Tổng kết Cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2023 - 2025 và trao Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất dự kiến diễn ra vào tháng 6-2025, nhân dịp kỷ niệm 68 năm ngày thành lập Nxb Kim Đồng.

NGÔ HỒNG VÂN