Trình diễn di sản ẩm thực và Talkshow “Cơm nhà và cỗ Tết” là sự kiện tiếp nối trong chuỗi hoạt động thuộc Đề án “Phát triển và quảng bá di sản văn hóa ẩm thực quận Hoàn Kiếm phục vụ phát triển du lịch, đến năm 2025, định hướng 2030”. Chương trình được UBND quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội phối hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa tổ chức, nhằm tôn vinh nghệ nhân và lan tỏa giá trị di sản ẩm thực của quận Hoàn Kiếm, vừa được tổ chức ngày 11-1.

Toàn cảnh chương trình

Bà Lê Anh Thư, Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) cho biết: Chương trình không chỉ là nơi tôn vinh di sản ẩm thực truyền thống mà còn là lời tri ân sâu sắc tới các nghệ nhân, những người giữ gìn và phát triển giá trị di sản vô giá, đồng thời góp phần xây dựng quận Hoàn Kiếm, trái tim văn hóa, lịch sử của của Thủ đô trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn và giàu bản sắc.

Theo bà Lê Anh Thư, ẩm thực Việt Nam từ bao đời nay là biểu tượng sinh động của sự sáng tạo, giao thoa văn hóa tinh hoa truyền thống, trong đó bữa cơm gia đình là nét đẹp văn hóa đặc sắc, là nơi gắn kết các thành viên và lưu giữ những giá trị tốt đẹp của nếp nhà. Mâm cỗ Tết lại mang ý nghĩa sâu sắc, không chỉ là biểu tượng của đoàn viên mà còn thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, phản ánh triết lý nhân sinh của người Việt qua từng món ăn, qua từng cách bày biện.

Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Lê Anh Thư phát biểu khai mạc chương trình

“Với chủ đề "Cơm nhà và cỗ Tết", chương trình hôm nay sẽ đưa chúng ta trở về với những ký ức thân thuộc và ấm áp nhất. Đây cũng là cơ hội để tất cả chúng ta cùng chiêm ngưỡng các món ăn di sản độc đáo được trình diễn bởi các nghệ nhân tài hoa là những người đã diành cả cuộc đời để lưu giữ tinh hoa ẩm thực truyền thống, lắng nghe các câu chuyện ý nghĩa, nơi chúng ta cùng nhìn lại ý nghĩa của những bữa cơm gia đình, những phong tục đẹp trong ngày Tết cổ truyền...”, bà Lê Anh Thư nhấn mạnh.

Nghệ nhân nhân dân Phạm Thị Ánh Tuyết trình bày và giới thiệu mâm cỗ Tết

Mâm cỗ Tết để dâng lên tổ tiên trong những ngày đầu năm mới

Trình diễn di sản ẩm thực tại chương trình, Nghệ nhân nhân dân Phạm Thị Ánh Tuyết đã trình diễn bày biện các món ăn truyền thống của người Hà Nội trong cuộc sống thường ngày và mâm cỗ dâng lên tổ tiên vào ngày Tết. Theo nghệ nhân Ánh Tuyết, cơm nhà thường là những món ăn bình dị, thân thuộc nhưng chứa đựng biết bao yêu thương. Với người Việt Nam nói chung và người Hà Nội nói riêng, bữa cơm gia đình là lúc để mọi thành viên quây quần bên nhau. Đó chính là cầu nối để gắn kết gia đình, là động lực để trở về.

Còn với mâm cỗ Tết của người Hà Nội, tinh tế về hình thức, cầu kỳ về cách chế biến và chứa đựng cả tâm tình, tấm lòng của con cháu để dâng lên tổ tiên trong những ngày đầu năm mới với lòng cảm tạ và mong ước cuộc sống đủ đầy trong năm mới. Mâm cỗ Tết của người Hà Nội cầu kỳ 4 bát 6 đĩa hoặc 4 bát 8 đĩa, tùy điều kiện của mỗi gia đình. Để chế biến được mâm cỗ ngày Tết là cả sự công phu và cầu kỳ.

Nghệ nhân Ánh Tuyết trình bày và giới thiệu mâm cơm thường ngày của người Hà Nội

Mâm cơm thường ngày của người Hà Nội

Buổi trò chuyện đi sâu vào những ý nghĩa đặc biệt của mâm cơm hàng ngày và mâm cỗ ngày Tết của người Hoàn Kiếm nói riêng và người Hà Nội nói chung. Nghệ nhân Ánh Tuyết đã có những chia sẻ về kỹ năng, bí quyết gia truyền để tạo nên hương vị đặc trưng, lưu giữ trọn vẹn tinh hoa ẩm thực truyền thống. Mỗi món ăn mang theo thông điệp về sự đủ đầy, hạnh phúc, ước vọng một năm mới an khang, thịnh vượng.

“Các cụ xưa thường nói, đói quanh năm nhưng no 3 ngày Tết. Mâm cỗ ngày Tết vì thế rất đủ đầy, nhiều màu sắc, hương vị khó quên. Mâm cơm Tết xưa thường có sự quây quần của Tam, Tứ đại đồng đường, vì thế mà vô cùng đầm ấm”, Nghệ nhân Ánh Tuyết cho biết.

Các đại biểu tham gia chia sẻ tại buổi trò chuyện

TS Lê Thị Minh Lý, chuyên gia di sản và PGS, TS Đặng Thị Phương Anh, ông Nguyễn Thường Quân, Chủ tịch Hiệp hội Dạy nghề và Việc làm Đầu bếp Việt Nam chia sẻ những ký ức và trải nghiệm cũng như suy ngẫm của bản thân trong quá trình nghiên cứu di sản ẩm thực, coi di sản ẩm thực là nền tảng trong việc phát triển và phục vụ du lịch.

TS Lê Thị Minh Lý cho biết, “Mỗi món ăn chính là một giá trị di sản văn hóa phi vật thể, ở đó, chúng ta được nghe kể những câu chuyện của ký ức, được nhìn lại hình ảnh những người bà, người mẹ và cảm nhận được hơi ấm từ sự chắt chiu, gìn giữ nếp nhà”.

Ấn tượng với slogan của Đề án- “Hương vị từ ký ức”, ông Nguyễn Thường Quân, Chủ tịch Hiệp hội Dạy nghề và Việc làm Đầu bếp Việt Nam cho biết: Đi sâu vào khía cạnh văn hóa, chúng ta thấy rằng món ăn chính là một miền ký ức, miền của những hương vị xưa cũ. Trong truyền dạy, đào tạo về ẩm thực, các chuyên gia không chỉ dạy cách làm món ăn mà truyền dạy về văn hóa, những tinh hoa trong từng hương vị. Sắp tới, chúng tôi sẽ đưa vào giáo án đào tạo những nội dung này.

Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Lê Anh Thư cũng chia sẻ, gìn giữ nếp nhà là điều cần thiết hơn bao giờ hết trong cuộc sống hiện đại hôm nay. Việc truyền dạy về ẩm thực không cần đến sự xa hoa mà điều căn cốt chính là các giá trị của văn hóa truyền thống. Để hơn cả những món ăn, chúng ta cảm nhận được được giá trị của nếp nhà và sự ấm áp trong cuộc sống gia đình. Các chuyên gia cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tính kết nối giữa nghiên cứu, phát triển di sản ẩm thực, coi di sản ẩm thực là nền tảng trong phát triển và phục vụ du lịch.

Người phụ nữ, qua mỗi mâm cơm, mỗi mâm cỗ, không chỉ thể hiện sự khéo léo trong việc nấu nướng mà còn là người bảo tồn và truyền đạt những câu chuyện, những nét đẹp văn hóa từ đời này sang đời khác. Trong mỗi bữa ăn, người phụ nữ không chỉ là người tạo ra hương vị mà còn là người kết nối tình cảm giữa các thành viên trong gia đình, tạo nên một không gian ấm áp, sum vầy đầy yêu thương.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm bên mẫm cỗ tại chương trình

Bài, ảnh: THANH DANH