Nằm trong hoạt động tháng 2 “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” nhóm đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đang hoạt động hằng ngày tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) đã cùng nhau tổ chức tái hiện Lễ cúng bến nước.

Lễ cúng bến nước - một trong những nghi lễ quan trọng bậc nhất đối với đồng bào Tây Nguyên

Lễ cúng bến nước (hay còn gọi là cúng giọt nước, hay Tết bến nước) là một trong những nghi lễ quan trọng bậc nhất đối với đồng bào Gia Rai nói riêng và các đồng bào sinh sống trên dải đất Tây Nguyên nói chung. Lễ cúng bến nước người đồng bào Gia Rai diễn ra sau mùa trồng trọt, ngoài ý nghĩa tâm linh, lễ cúng còn truyền đi thông điệp giáo dục các buôn có trách nhiệm bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ rừng, đất đai và nguồn nước, bởi từ xa xưa nguồn nước được xem là báu vật của cộng đồng. 

Để chuẩn bị lễ cúng giọt nước từ hôm trước, người ta đã phân công những người đàn ông trong buôn làng làm vệ sinh khu vực bến nước, sửa đường vào bến. Còn phụ nữ thì dọn dẹp nhà cửa, đường sá vào buôn. Người dân trong buôn tùy điều kiện có thể đóng góp công sức, vật chất, tham gia nấu rượu cần, tập luyện đánh chiêng, chuẩn bị lễ vật cúng. Lễ cúng bến nước là một truyền thống tốt đẹp của người dân tộc từ xưa tới nay. Hằng năm đều tổ chức mỗi năm một lần, nhưng có thể vài năm mới tổ chức một lần tùy theo điều kiện kinh tế của chủ bến nước, buôn làng.

Sau khi mùa màng kết thúc, chuẩn bị bước vào vụ trồng trọt mới, các buôn làng tổ chức lễ cúng thần nước, vị thần linh thiêng bậc nhất miền đất Tây Nguyên đã cho mưa thuận gió hòa và sự sống. Ý nghĩa của việc tổ chức lễ cúng bến nước là cầu cho dân làng được khỏe mạnh, ấm no, hạnh phúc và cầu cho mùa màng tươi tốt.

Tại bến nước, thầy cúng chính và phụ lễ sẽ đọc các lời cầu khấn với nội dung cảm ơn Yàng đã ban cho dân làng nguồn nước để nuôi sống con người và gia súc, cho cây cối trên rẫy ngoài vườn tốt tươi trĩu bông nặng hạt; cầu xin các vị thần phù hộ cho dân làng, ban cho dân làng nguồn nước dồi dào, ban cho dân làng sức khỏe, ấm no, mùa màng tươi tốt bội thu...

Sau khi đọc xong lời cầu khấn, già làng dùng một que nhỏ khơi thông những cặn bẩn. Tiếp theo, người giúp việc cho già làng lấy nước đổ vào ghè rượu, già làng uống đầu tiên rồi đến dân làng

Kết thúc lễ cúng, đồng bào các dân tộc Tây Nguyên cùng nhau reo hò, cùng chung niềm vui buổi lễ đã diễn ra thành công thuận lợi

Lễ cúng bến nước là một truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, ngoài ý nghĩa tâm linh, lễ cúng bến nước còn truyền đi thông điệp giáo dục các buôn làng có trách nhiệm bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ rừng, đất đai và nguồn nước, bởi từ xa xưa nguồn nước được xem là báu vật của cộng đồng.

MINH PHẠM - Ảnh: HOÀNG YẾN