Đã ba mươi sáu năm, kể từ mùa hạ cuối cùng của Xuân Quỳnh, Lưu Quang Vũ và bé Mí Quỳnh Thơ (29/8/1988 – 29/8/2024), người thân, đồng nghiệp, bạn bè và công chúng vẫn nhắc, nhớ đến họ với những kỷ niệm chân thành và xúc động. Trong dịp kỷ niệm này, Nxb Kim Đồng cho ra mắt độc giả cuốn sách "Những ô cửa gió lộng".

Đã thành thông lệ, cứ vào ngày 29-8 hàng năm, anh Lưu Tuấn Anh - con trai của nhà thơ Xuân Quỳnh lại về căn phòng nhỏ ở phố Huế để thắp hương cho mẹ, dượng và em Mí. Trước đó, gia đình vẫn làm giỗ theo ngày âm lịch 18-7. Năm nay, ngày giỗ của hai nhà thơ Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh và con trai đặc biệt hơn bởi đúng ngày này, Nxb Kim Đồng cho ra mắt tập hồi ức Những ô cửa gió lộng do Lưu Tuấn Anh viết về mẹ, về nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, về cha ruột, về Minh Vũ và Quỳnh Thơ…

Anh Lưu Tuấn Anh nhớ lại, ngày này năm 1988, khi ấy anh mới 22 tuổi, đang ở cơ quan thì bất ngờ được Hội Văn nghệ báo tin cha mẹ và em bị tai nạn. Họ chở anh xuống Hải Dương để nhận người thân. Chàng trai trẻ bỗng chốc mất cả gia đình, anh sốc và suy sụp suốt một thời gian dài. Anh đã trải qua thời niên thiếu với nhiều kỷ niệm bên mẹ, dượng và hai em trai Lưu Minh Vũ (con riêng của nhà thơ Lưu Quang Vũ với nghệ sĩ Tố Uyên), Lưu Vũ Quỳnh Thơ. Một trong số những hồi ức ấu thơ ấy đã được Xuân Quỳnh đưa vào trong truyện ngắn Chuyến tàu trong thành phố, nhân vật Trung Hà và Hưng chính là Tuấn Anh và Minh Vũ.

Tập hồi ức "Những ô cửa gió lộng"

Lưu Tuấn Anh chia sẻ, thời trẻ anh ít khi đọc các tác phẩm của mẹ và dượng. Đến khi họ qua đời, anh mới tĩnh tâm lại và lần giở những tác phẩm họ để lại. Mỗi bài thơ lại gợi lại những ký ức khiến anh vừa đọc vừa khóc.

Vợ chồng nghệ sĩ cùng con trai Lưu Quỳnh Thơ (bé Mí) qua đời ngày 29-8-1988 trong một vụ tai nạn giao thông tại Hải Dương. Đã ba mươi sáu năm kể từ mùa hạ cuối cùng ấy nhưng người thân, đồng nghiệp, bạn bè và công chúng vẫn luôn nhớ đến họ với những kỷ niệm chân thành và xúc động. Hàng chục năm qua, cặp nghệ sĩ luôn được đồng nghiệp, khán giả nhớ đến với hàng loạt sự kiện tưởng nhớ như: Đêm nhạc, thơ, kịch, triển lãm tranh, chiếu phim, trò chuyện liên quan đến di sản nghệ thuật của cả hai. Nhưng bấy nhiêu vẫn là chưa đủ vì bạn đọc, những người yêu văn chương luôn muốn biết, muốn hiểu nhiều hơn, rõ nét hơn về tác phẩm cũng như về con người thường nhật của các tác giả mà mình mến mộ. Có lẽ hiểu thấu điều mong mỏi đó, những người ruột thịt của Xuân Quỳnh, Lưu Quang Vũ, bằng cách này hoặc cách khác, trong nhiều năm qua, cũng đã chia sẻ những ký ức của mình về người đã khuất.

Trước đó, Nxb Kim Đồng đã phát hành nhiều tác phẩm: Những truyện hay viết cho thiếu nhi - Xuân Quỳnh, tập thơ Bầu trời trong quả trứng, Thơ Xuân Quỳnh, tuyển tập thơ văn Trời xanh của mỗi người và tuyển tập kịch của Lưu Quang Vũ Hồn Trương Ba da hàng thịt - Tôi và chúng ta.

"Những ô cửa gió lộng" có nhiều hình ảnh lần đầu tiên được công bố

Những ô cửa gió lộng là tập hồi ức cảm động của tác giả Lưu Tuấn Anh viết. Những dòng đầu tiên của cuốn sách này đã được tác giả viết từ mùa thu năm 2004, nhưng phải đến 9 năm sau, bản thảo mới được hoàn thiện và trở thành Những ô cửa gió lộng. Cuốn sách dày 172 trang, chứa đựng những câu chuyện đẹp và cảm động của một gia đình văn nghệ sĩ. Trong thiên hồi ức này, ở vị trí gần gũi nhất, bạn đọc sẽ thấy một Xuân Quỳnh, một Lưu Quang Vũ, một bé Mí, một nghệ sĩ Lưu Tuấn, một Lưu Minh Vũ rất thân thiết với tình thương yêu tinh tế và lẽ sống giản dị. Cuốn sách không nhiều trang nhưng mỗi dòng chữ chứa đựng cả ân tình với những hình ảnh lần đầu tiên được công bố.

Tác giả Lưu Tuấn Anh chia sẻ: “Những câu chuyện trong cuốn sách này là tập hợp các mảng ký ức mà tôi mất chín năm hồi tưởng và sắp xếp lại. Cuốn sách này là lời tri ân dẫu muộn màng dành cho những người thân yêu của tôi. Nó cũng là tự sự từ đáy lòng mà tôi muốn chia sẻ cùng bạn đọc, những người yêu mến mẹ và dượng tôi”.

Những ô cửa gió lộng cũng sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn và tiếp tục khám phá thêm những giá trị tiềm ẩn mà Xuân Quỳnh, Lưu Quang Vũ đã gửi gắm trong các tác phẩm cũng như cuộc đời ngắn ngủi nhưng ý nghĩa của mình.

Hơn mười năm bên nhau, mối tình của Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh vẫn luôn gắn bó như thuở ban đầu. Sống cùng nhau ngần ấy năm nhưng có lẽ với họ chưa bao giờ là đủ. Việc cả hai tìm thấy nhau trong một đoạn đường khó khăn, từng có một đời vợ, một đời chồng có lẽ là điều khiến họ trở nên trân quý từng khoảnh khắc bên nhau hơn. Sự nhạy cảm của tài năng đã khiến cả hai có những câu thơ như dự cảm trước về tương lai, về số phận. Nhà thơ Xuân Quỳnh luôn thổn thức trong những bức thư gửi cho chồng qua từng câu chữ, trong một bức thư bà từng viết cho ông: "Cuộc sống ngắn ngủi, con người chỉ đi qua cuộc đời như một vệt sáng rồi biến mất vĩnh viễn”.

Còn nhà thơ Lưu Quang Vũ từng có bài thơ Bài hát ấy vẫn còn dang dở, anh Lưu Tuấn Anh ngậm ngùi chia sẻ rằng “như lời tiên đoán về mất mát, khi đã hoàn thành sứ mệnh đời này”. Bài thơ với những câu thơ như những lời tiên tri: “Người đã sống hết tận cùng năm tháng/Sau vô biên sẽ chỉ có vô biên/Anh vẫn chưa nói được cùng em/Bài hát ấy vẫn còn là dang dở… Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay/Ta đã có những ngày vui sướng nhất/Đã uống cả men nồng và rượu chát/Đã đi qua cùng tận của con đường/Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên/Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt”.

NGÔ HỒNG VÂN