LTS: Theo thông tin từ Hội đồng chuyên môn bảo vệ sức khỏe cán bộ Trung ương, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sau thời gian lâm bệnh, mặc dù được Đảng, Nhà nước, tập thể các giáo sư, bác sĩ tận tình cứu chữa, gia đình hết lòng chăm sóc, nhưng do tuổi cao, bệnh nặng, đồng chí đã từ trần lúc 13 giờ 38 phút, ngày 19/7/2024 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, hưởng thọ 80 tuổi. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ có Thông cáo đặc biệt về tổ chức Lễ Quốc tang đối với đồng chí Nguyễn Phú Trọng.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng mất đi là một tổn thất vô cùng to lớn với toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta. Không chỉ là một nhà lãnh đạo lỗi lạc, đồng chí Nguyễn Phú Trọng còn là nhà văn hóa kiệt xuất, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật trân trọng giới thiệu bài viết của PGS, TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội về những đóng góp to lớn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trên lĩnh vực văn hóa.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với các đại biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 - Ảnh: Trần Huấn

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng không chỉ là một nhà lãnh đạo hàng đầu của Đảng Cộng sản Việt Nam mà còn là một nhân vật có tầm ảnh hưởng sâu rộng, đóng vai trò dẫn dắt và định hướng trong lĩnh vực văn hóa. Ông đã có những đóng góp quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị và bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế.

Tình yêu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dành cho văn hóa được hình thành từ nhiều yếu tố quan trọng. Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, một thành phố có truyền thống văn hóa lâu đời, nơi hội tụ và kết tinh những giá trị văn hóa của dân tộc, ông đã thừa hưởng tình yêu sâu sắc đối với văn hóa từ gia đình và quê hương. Ông tốt nghiệp Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Học vấn chuyên sâu về văn hóa và ngôn ngữ đã củng cố thêm tình yêu và vốn hiểu biết sâu rộng của ông về văn hóa Việt Nam.

Không những thế, trước khi trở thành nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã dành nhiều năm công tác trong các lĩnh vực liên quan đến tư tưởng và văn hóa, như biên tập viên, nhà nghiên cứu, Tổng Biên tập  Tạp chí Cộng sản (1967 – 1996). Đồng chí Nguyễn Phú Trọng được cử làm Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương (2001 – 2007).

Đây là giai đoạn đặc biệt trong lịch sử đất nước khi Việt Nam đang thực hiện rất thành công công cuộc Đổi mới, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế sâu rộng. Thành quả của sự phát triển đất nước được thể hiện rõ ràng trong mọi mặt của xã hội, và đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện. Tuy nhiên, mặt trái của kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, và các phương tiện truyền thông mới đã tác động mạnh mẽ đến đời sống văn hóa, tạo ra những vấn đề mới mẻ chưa từng có tiền lệ trong xây dựng văn hóa và con người. Bên cạnh những thuận lợi, cũng xuất hiện nhiều nguy cơ: chủ nghĩa cá nhân vị kỷ, lối sống hưởng thụ, văn hóa ngoại lai lấn át, các giá trị truyền thống bị phai nhạt, và thương mại hóa văn hóa văn nghệ quá mức không tính đến lợi ích lâu dài... Tất cả những yếu tố này đã làm xói mòn các giá trị văn hóa dân tộc, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển đạo đức của cộng đồng và cá nhân. Điều này đòi hỏi một định hướng phát triển văn hóa đúng đắn và rõ ràng để điều tiết và dẫn dắt sự phát triển văn hóa, cũng như sự phát triển chung của đất nước.

Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện và vai trò của đồng chí Nguyễn Phú Trọng ở những vị trí quan trọng của đất nước có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển văn hóa. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một học giả có kiến thức sâu rộng về lý luận chính trị và văn hóa. Ông đã viết nhiều bài báo và tác phẩm nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng Đảng, và văn hóa dân tộc. Những tác phẩm này không chỉ thể hiện sự uyên thâm về kiến thức mà còn cho thấy sự trăn trở về con đường phát triển đất nước, làm sao để vừa giữ gìn truyền thống dân tộc vừa hội nhập và phát triển hiện đại.

Những tư tưởng sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về văn hóa và truyền thống đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ông luôn hướng đến việc bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, cách mạng trong công tác lãnh đạo chính trị. Tình yêu của ông dành cho văn hóa thấm đẫm trong từng chỉ đạo, bài viết, câu nói. Tinh thần “văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi” kế thừa từ Chủ tịch Hồ Chí Minh, hay “văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc dân tộc”, “văn hóa còn, dân tộc còn” thể hiện sâu sắc nhất mong muốn của ông về vai trò dẫn dắt, điều tiết sự phát triển đất nước của văn hóa, cũng như ý nghĩa của việc giữ gìn những giá trị của văn hóa dân tộc. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn tích cực ủng hộ và khuyến khích các hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Ông đã từng nhiều lần nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong sự phát triển bền vững của đất nước. Ông cũng đề cao giá trị của nền văn hóa Việt Nam, khẳng định rằng bảo vệ văn hóa truyền thống là bảo vệ nền tảng tinh thần và bản sắc của dân tộc.

Cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa ra mắt bạn đọc, là cẩm nang cho những người làm văn hóa - Ảnh: CTV

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng tích cực tham gia vào các hội nghị, diễn đàn văn hóa, gặp gỡ các văn nghệ sĩ và trí thức để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của họ, và góp phần xây dựng chính sách văn hóa hợp lý. Trong những cuộc gặp gỡ này, Tổng Bí thư luôn nhấn mạnh vai trò quan trọng của văn nghệ sĩ và trí thức trong việc giữ gìn và phát huy văn hóa, nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Đồng thời, ông cũng khuyến khích họ sáng tạo và phát triển những tác phẩm nghệ thuật mới mẻ, gắn liền với đời sống hiện đại. Một trong những dấu ấn nổi bật là các buổi gặp gỡ và làm việc với các hội văn học, nghệ thuật tại Hà Nội. Tại đó, Tổng Bí thư lắng nghe ý kiến, tâm tư và nguyện vọng của văn nghệ sĩ, đồng thời chia sẻ và động viên họ. Ông khẳng định sự tự hào về những đóng góp to lớn của giới văn nghệ sĩ cho sự nghiệp cách mạng, cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tình cảm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dành cho văn nghệ sĩ thể hiện qua sự quan tâm, lắng nghe, chia sẻ và hỗ trợ thiết thực, động viên họ yên tâm sáng tạo và cống hiến nhiều hơn cho nghệ thuật và sự phát triển của đất nước.

Một trong những dấu mốc son cho sự phát triển văn hóa nước nhà là Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021. Bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư tại hội nghị đã nêu lên nhiều thông điệp và thực sự truyền cảm hứng cho đội ngũ cán bộ văn hóa, văn nghệ sĩ đóng góp nhiều hơn cho sự nghiệp xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển văn hóa nước nhà. Những thông điệp của ông đã tập trung vào việc đề cao vai trò của văn hóa trong phát triển đất nước, nhấn mạnh vai trò của các ngành công nghiệp văn hóa trong việc bảo tồn và phát triển nền văn hóa dân tộc. Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng, văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị và xã hội. Mỗi lĩnh vực đều có sự liên kết vô cùng quan trọng với văn hóa, trong việc hình thành và phát triển bản sắc dân tộc. Đối với phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, Tổng Bí thư coi đây là một nhiệm vụ quan trọng để tạo ra động lực mới cho phát triển kinh tế, xã hội. Ông khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp văn hóa nhằm không chỉ nâng cao giá trị kinh tế mà còn quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Tổng Bí thư yêu cầu các cấp, các ngành chú trọng bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, đồng thời ứng dụng khoa học công nghệ để hiện đại hóa và đưa các giá trị văn hóa truyền thống đến với các tầng lớp nhân dân.

Đồng thời, Tổng Bí thư nhấn mạnh sự cần thiết của việc giáo dục văn hóa cho các thế hệ trẻ, thông qua hệ thống giáo dục và các chương trình hoạt động văn hóa, nhằm tạo ra những con người có tâm hồn trong sáng, yêu nước, yêu người. Tổng Bí thư khẳng định cần sự tham gia của toàn xã hội, từ các tổ chức, doanh nghiệp đến mỗi người dân trong việc phát triển văn hóa. Ông đề nghị tăng cường cơ chế, chính sách để khuyến khích đầu tư vào các lĩnh vực văn hóa.

Hệ thống quan điểm về phát triển văn hóa và xây dựng con người của Tổng Bí thư được đúc kết trong các bài viết, bài phát biểu, thư…, được tập hợp trong cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” vừa được Nhà xuất bản Chính quốc gia Sự thật ấn hành, chắc chắn sẽ là kim chỉ nam cho hoạt động chỉ đạo, lãnh đạo, phát triển văn hóa trong giai đoạn sắp tới.

Vừa là người con Hà Nội và là Bí thư Thành ủy Hà Nội, ông đặc biệt coi trọng vai trò văn hóa của Hà Nội – trái tim của cả nước, nơi phải thể hiện rõ nét nhất và dẫn dắt sự phát triển chung của văn hóa đất nước. Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Hà Nội là Thủ đô, mà Thủ đô là đô thị đứng đầu, chỉ có một, Hà Nội là trung tâm chính trị, trung tâm văn hóa của cả nước. Do đó, người Hà Nội làm sao phải phát huy được truyền thống hào hoa, thanh lịch, văn hiến và anh hùng, Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người; tập trung xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng con người, xây dựng môi trường hòa bình ổn định là chức năng rất cơ bản của Thủ đô” và “Hà Nội phải thực sự phát triển, gương mẫu đi đầu, làm gương cho cả nước”.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn xem văn hóa là một trong những nền tảng quan trọng của đất nước. Tình yêu văn hóa không chỉ là tình cảm cá nhân của Tổng Bí thư mà còn là một chiến lược phát triển đất nước lâu dài và bền vững. Với những nỗ lực không ngừng, ông đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao tầm vóc và giá trị của văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế. Ông được coi là một trong những nhà văn hóa lớn của Việt Nam, người đã và đang đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của đất nước, từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, xã hội.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mất đi là một tổn thất to lớn với Đảng ta, dân tộc ta. Nhưng những tư tưởng, thành quả phát triển để “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” luôn còn in mãi dấu ấn của ông, trong đó có lĩnh vực văn hóa.

PGS, TS BÙI HOÀI SƠN

Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội