Xây dựng môi trường văn hóa (MTVH) ngành kiểm lâm là một nội dung quan trọng của Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Ninh để tạo ra sự tác động tổng thể của những yếu tố, điều kiện từ đời sống vật chất, tinh thần đối với mỗi cán bộ, viên chức và tập thể chi cục nhằm nuôi dưỡng, vun đắp, phát triển các giá trị văn hóa của chính họ. Xây dựng MTVH ngành kiểm lâm tỉnh Quảng Ninh là trách nhiệm của lãnh đạo và mỗi cán bộ, viên chức của Chi cục với nhiều giải pháp khác nhau, trong đó cần tập trung thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, nâng cao nhận thức cho cán bộ, viên chức về xây dựng MTVH ngành kiểm lâm

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, viên chức tại các hạt kiểm lâm trong Chi cục về xây dựng MTVH là giải pháp quan trọng để tạo ra sự thống nhất về nhận thức và hành động trong Chi cục, làm cho nó trở thành quá trình tự giác, tích cực, chủ động của mỗi người. Đó là quá trình làm cho mỗi cán bộ, viên chức trong Chi cục biết trân trọng những yếu tố, giá trị văn hóa, xác định đúng và phát triển các quan hệ trong tập thể, hiểu rõ vị trí, vai trò, ý nghĩa của MTVH trong xây dựng đơn vị, xây dựng và bồi dưỡng nhân cách người cán bộ, viên chức.

Xây dựng MTVH là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, là trách nhiệm của mỗi cán bộ, viên chức tại các hạt kiểm lâm thuộc Chi cục. Vì vậy, chỉ có trên cơ sở tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các cán bộ, viên chức trong Chi cục thì mới làm cho tổ chức đảng, lãnh đạo, đội ngũ cán bộ, viên chức có thái độ đúng đắn và trách nhiệm chính trị cao đối với việc tiến hành xây dựng MTVH trong Chi cục; tạo nên sức mạnh nội lực bảo đảm cho công tác xây dựng MTVH tiến hành tự giác, tích cực, chủ động và có chất lượng cao; khắc phục thói quen ỷ lại, đơn giản, ngại khó, không thường xuyên trong quá trình xây dựng MTVH trong Chi cục. Xây dựng MTVH là nội dung mới đa dạng, phức tạp, đòi hỏi trong quá trình xây dựng phải có sự thống nhất cả về nhận thức và hành động của mọi tổ chức, các lực lượng trong Chi cục. Vì vậy, phải tiến hành giáo dục nâng cao nhận thức toàn diện, song cần tập trung vào một số nội dung cơ bản:

Giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, pháp luật nhà nước, chủ trương, biện pháp của Đảng ủy, lãnh đạo về xây dựng MTVH trong Chi cục kiểm lâm. Đây là vấn đề cơ bản, định hướng tư tưởng, chi phối trực tiếp đến nhận thức, thái độ, hành động của mỗi cán bộ, viên chức trong quá trình xây dựng MTVH tại Chi cục kiểm lâm. Trong tình hình hiện nay, để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ xây dựng MTVH ngành kiểm lâm cần tập trung giáo dục cho các cán bộ, viên chức nắm vững lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng về văn hóa, xây dựng nền văn hóa mới, con người mới, về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc được nêu lên trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (Nghị quyết số 33-NQ/TW)... Đây là những vấn đề về lý luận và thực tiễn rất quan trọng trong lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về văn hóa Việt Nam, là nền tảng, cơ sở lý luận quan trọng để định ra các nội dung, yêu cầu xây dựng MTVH và xây dựng con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

Khẳng định vị trí, vai trò, tầm quan trọng và nhiệm vụ xây dựng MTVH tại Chi cục kiểm lâm. MTVH là một bộ phận của môi trường sống, môi trường học tập, rèn luyện, công tác và trưởng thành của mỗi cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm. Đảng ủy, lãnh đạo Chi cục phải thường xuyên làm tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức cho cán bộ, viên chức trong Chi cục về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của MTVH đối với việc hình thành, phát triển nhân cách con người và xây dựng phát triển Chi cục. Đây chính là môi trường thuận lợi cho việc định hướng chính trị tư tưởng, khơi dậy và phát huy các giá trị của văn hóa để nâng cao kết quả công việc, rèn luyện, xây dựng và phát triển nhân cách, đạo đức, lối sống cho cán bộ, viên chức. Xây dựng MTVH là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Chi cục, là trách nhiệm của mỗi cán bộ, viên chức. Do đó, phải quán triệt đầy đủ vị trí, vai trò, tầm quan trọng và nhiệm vụ xây dựng MTVH ngành kiểm lâm, qua đó phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các hạt kiểm lâm, đội ngũ cán bộ, viên chức trong xây dựng MTVH; phát huy những yếu tố, vai trò của MTVH trong giáo dục, bồi dưỡng nhân cách mỗi cán bộ, viên chức kiểm lâm.

Giáo dục, quán triệt sâu sắc mục tiêu và các nội dung biện pháp xây dựng MTVH của Chi cục. Xây dựng MTVH ngành kiểm lâm là xây dựng một MTVH với mục tiêu toàn diện, nội dung đa dạng, phong phú. Do đó, phải tiến hành đồng bộ, tích cực các mặt hoạt động nhằm tạo ra những giá trị văn hóa, một môi trường lành mạnh để bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ, viên chức trong Chi cục. Xây dựng đời sống văn hóa tinh thần tốt đẹp lành mạnh, kỷ luật, kỷ cương, phù hợp với các thiết chế văn hóa; đồng thời phải gắn với đặc điểm nhiệm vụ, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Chi cục. Quá trình giáo dục, quán triệt phải làm cho các tổ chức, lực lượng và mọi cán bộ, viên chức trong Chi cục thấm nhuần những chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn về xây dựng nền văn hóa và MTVH; nhận thức sâu sắc mục tiêu, nội dung, chủ thể xây dựng MTVH của Chi cục; trên cơ sở đó động viên tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của mọi lực lượng trong việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng MTVH ngành kiểm lâm.

Hai là, xây dựng các thành tố và phát huy tác dụng của MTVH ngành kiểm lâm

MTVH ngành kiểm lâm được xây dựng đồng bộ, là cơ sở quan trọng cho quá trình xây dựng và phát triển nhân cách cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm. Nhân cách được quy định bởi những điều kiện lịch sử - xã hội và các mối quan hệ xã hội cụ thể của mỗi người. Môi trường xã hội lành mạnh, nhân văn là điều kiện tốt để nuôi dưỡng, phát triển toàn diện nhân cách của mỗi người. MTVH lành mạnh là môi trường thuận lợi để nuôi dưỡng, rèn luyện mỗi cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm, qua đó không ngừng tiếp thu, lĩnh hội các giá trị văn hóa góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách của mình. Vì thế, xây dựng MTVH ngành kiểm lâm vừa là yêu cầu về văn hóa, vừa là yêu cầu về chính trị, đồng thời là yêu cầu xây dựng, chấp hành các chế độ quy định của Chi cục. Xây dựng các thành tố của MTVH là phát huy vai trò của các thành tố đó trong quá trình giáo dục, rèn luyện, định hướng, điều chỉnh thái độ, hành vi của cán bộ, viên chức, từng bước hình thành những phẩm chất chính trị - xã hội cần thiết để họ có đủ khả năng hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Xây dựng đồng bộ các thành tố của MTVH ngành kiểm lâm bao gồm:

Xây dựng người cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm có trình độ văn hóa: Mỗi cán bộ, viên chức tại Chi cục kiểm lâm đều được đào tạo bài bản tại các trường đại học, cao đẳng và thông qua thi tuyển sát hạch tại Chi cục. Cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm có nhiều nét đặc thù so với trình độ văn hóa nói chung, những giá trị văn hóa đó gắn với đặc điểm, đặc thù công việc được giao, cương vị chức trách của người kiểm lâm không chỉ quản lý bảo vệ tài nguyên rừng mà còn bảo vệ tổ quốc. Theo đó, cần phải: “Tiêu chuẩn hóa các vị trí việc làm và chức danh trong lực lượng kiểm lâm, công chức kiểm lâm phải có phẩm chất đạo đức tốt, được đào tạo, có năng lực chuyên môn phù hợp với vị trí việc làm, chức danh, đảm bảo tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong hoạt động công vụ”(1). Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, chế độ, chính sách và pháp luật cho cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm và các tổ chức, cá nhân có hoạt động liên quan đến lâm nghiệp trên địa bàn.

Xây dựng các quan hệ văn hóa trong Chi cục: Củng cố và xây dựng các quan hệ văn hóa là tạo lập bầu không khí dân chủ, đoàn kết, kỷ luật trong Chi cục, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, viên chức trong công tác, rèn luyện và chủ động tham gia các quan hệ xã hội, góp phần củng cố nhận thức, thái độ, tình cảm trong công việc của họ. Đó là quá trình mỗi cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm không ngừng đấu tranh với chính bản thân nhằm loại bỏ những thói quen, hành vi không phù hợp và tiếp nhận các giá trị mới, tạo nên sự chuyển biến trong nhân cách của họ.

Củng cố, xây dựng các quan hệ văn hóa của Chi cục hiện nay là đòi hỏi khách quan của quá trình phát triển. Yêu cầu đó xuất phát từ chính đặc điểm biên chế, tổ chức, hoạt động, mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Chi cục kiểm lâm. Xây dựng và phát triển các quan hệ văn hóa của Chi cục cần tập trung vào những quan hệ chủ yếu: quan hệ giữa lãnh đạo và chịu sự lãnh đạo, quan hệ giữa chỉ đạo (Đảng ủy, cơ quan chức năng) và chịu sự chỉ đạo (các tổ chức, cá nhân thuộc quyền), quan hệ lãnh đạo và phục vụ, quan hệ thanh tra, kiểm tra và chịu sự thanh tra, kiểm tra. Trong quá trình thực hiện, các quan hệ này phải không ngừng được nâng lên tầm cao, với chất lượng mới, thấm đậm tinh thần nhân văn làm cho các quan hệ đó được văn hóa hóa, pháp luật hóa thành những chuẩn mực văn hóa: văn hóa lãnh đạo, văn hóa chỉ huy, văn hóa pháp luật, văn hóa ứng xử... tạo điều kiện cho cán bộ, viên chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Chi cục.

Quá trình xây dựng các quan hệ văn hóa trong Chi cục phải được nhận thức và xây dựng toàn diện trong một chỉnh thể thống nhất, biện chứng, không tách rời, xem nhẹ bất cứ một quan hệ nào; chú ý khắc phục những tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế thị trường và sự chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng nhằm hạ thấp uy tín của Đảng, xuyên tạc mục tiêu, con đường xã hội chủ nghĩa... Xây dựng các quan hệ văn hóa trong Chi cục phải trên cơ sở quán triệt sâu sắc đường lối của Đảng, pháp luật nhà nước và phát huy vai trò của các quan hệ đó trong xây dựng, phát triển nhân cách người cán bộ, viên chức ngành kiểm lâm: “Kiên quyết chấn chỉnh, đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực trong thi hành công vụ, đồng thời bổ sung đủ về số lượng theo định biên và đảm bảo chất lượng theo yêu cầu nhiệm vụ đặt ra”(2).

Phát huy sức mạnh toàn lực lượng trong Chi cục để xây dựng MTVH ngành kiểm lâm: Xây dựng MTVH ngành kiểm lâm được xác định là một nhiệm vụ quan trọng, được tiến hành thường xuyên liên tục và đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, phát huy sức mạnh của toàn Chi cục, động viên được cán bộ, viên chức trong Chi cục tham gia.

 Đối với tổ chức đảng của Chi cục phải là hạt nhân lãnh đạo mọi mặt hoạt động. Đối với xây dựng MTVH, trách nhiệm của đảng ủy thể hiện ở các nghị quyết, chủ trương, biện pháp lãnh đạo của tổ chức đảng. Để đề ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo sát đúng, có tính khả thi và tổ chức thực hiện đạt hiệu quả cao đòi hỏi tổ chức đảng các cấp phải nhận thức đầy đủ về vị trí vai trò, tầm quan trọng của MTVH đối với việc hình thành, phát triển nhân cách cán bộ, viên chức trong Chi cục; phải quán triệt sâu sắc quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về văn hóa và xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Trên cơ sở đó phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động xây dựng MTVH tại Chi cục, đề ra nội dung, chỉ tiêu, biện pháp xây dựng MTVH ở từng giai đoạn, thời điểm đúng đắn, phù hợp và đạt hiệu quả cao.

Sau khi có Nghị quyết lãnh đạo, cấp ủy đảng các cấp tổ chức quán triệt sâu rộng trong toàn Chi cục nhằm nâng cao nhận thức và phát huy trách nhiệm chính trị của mọi tổ chức, lực lượng, cá nhân... đối với hoạt động xây dựng MTVH. Quá trình tổ chức thực hiện cần đề ra Nghị quyết chuyên đề về xây dựng MTVH, phân công, giao nhiệm vụ cho từng cấp ủy viên phụ trách trên từng mặt công tác; phát huy tính tiên phong gương mẫu của cấp ủy, đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ. Cấp ủy đảng phải gắn hoạt động xây dựng MTVH với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Kết quả hoàn thành nhiệm vụ xây dựng MTVH trong Chi cục phải được coi là một tiêu chuẩn để đánh giá phong trào thi đua của Chi cục. Tuyệt đối tránh hiện tượng tách rời nhiệm vụ xây dựng MTVH với các nhiệm vụ chính trị của Chi cục, cũng như giao khoán, phó mặc cho cán bộ được chỉ định.

Đối với lãnh đạo Chi cục phải phát huy vai trò trách nhiệm, quán triệt và cụ thể hóa đường lối của Đảng, pháp luật nhà nước, nghị quyết của cấp ủy, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên, tình hình thực tiễn của Chi cục để xây dựng chương trình, kế hoạch xây dựng MTVH trong đơn vị với thời gian, thời điểm cụ thể và phải có quyết tâm cao trong tổ chức, quản lý, điều hành việc thực hiện chương trình, kế hoạch đặt ra. Cùng với quá trình tổ chức thực hiện, người lãnh đạo phải kết hợp chặt chẽ với các cấp ủy đảng, làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá kết quả, sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng MTVH ở Chi cục, coi đây là một nội dung quan trọng để nâng cao chất lượng hoạt động xây dựng MTVH của Chi cục, khắc phục tình trạng buông lỏng công tác kiểm tra hoặc khoán trắng cho cán bộ lãnh đạo, các tổ chức quần chúng. Thực hiện tốt việc hướng dẫn, kiểm tra về bảo tồn thiên nhiên; giáo dục môi trường gắn với cộng đồng tại các khu bảo tồn thiên nhiên.

Đối với các tập thể cán bộ, viên chức cần tích cực, chủ động xây đắp, bồi dưỡng cho mình những giá trị văn hóa tốt đẹp. Bồi dưỡng cán bộ, viên chức có lối sống vì tập thể, đoàn kết, nhân ái, biết đặt lợi ích chung lên trên lợi ích cá nhân, động viên cổ vũ mọi người tự vượt qua khó khăn, vươn lên trong học tập, rèn luyện. Quá trình xây dựng Chi cục, đòi hỏi cán bộ, viên chức luôn bám sát các tiêu chuẩn, đơn vị, các Nghị quyết, chỉ thị của đảng ủy, Ban lãnh đạo của Chi cục về xây dựng MTVH. Mặt khác, tập thể cán bộ, viên chức phải là môi trường đấu tranh và ngăn chặn kịp thời ảnh hưởng của văn hóa độc hại, những tư tưởng và hành động sai trái trong đội ngũ cán bộ, viên chức.

Xây dựng MTVH ngành kiểm lâm tỉnh Quảng Ninh là thành tố quan trọng góp phần tạo nên môi trường rèn luyện, hoàn thiện nhân cách cho cán bộ, viên chức. Thực tiễn đã chỉ rõ, xây dựng MTVH chính là giải pháp có hiệu quả nhằm cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần của ngành kiểm lâm tỉnh Quảng Ninh, góp phần xây dựng Chi cục vững mạnh toàn diện, tăng cường khả năng sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của ngành.

_______________

1, 2. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 1920/QĐ-TTg ngày 24-10-2014 về việc phê duyệt đề án kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của kiểm lâm giai đoạn 2014 - 2020.

Nguồn : Tạp chí VHNT số 403, tháng 1 - 2018

Tác giả : PHẠM THỊ THU PHƯƠNG