Tóm tắt: Trong bối cảnh chuyển đổi số và toàn cầu hóa, xuất bản điện tử đã trở thành phương thức truyền thông văn hóa quan trọng, góp phần lan tỏa, bảo tồn và làm sống lại các giá trị văn hóa dân tộc. Với khả năng tích hợp đa phương tiện và phân phối tức thời qua nền tảng số, xuất bản điện tử đang thay đổi toàn diện mô hình sản xuất, phát hành và tiếp nhận tri thức. Tại Việt Nam, hoạt động xuất bản điện tử có bước phát triển đáng kể, hình thành hệ sinh thái mới với sự tham gia của các nhà xuất bản, cơ quan báo chí, thư viện… Tuy nhiên, lĩnh vực này vẫn đối mặt với nhiều thách thức như hạ tầng kỹ thuật, pháp lý, chiến lược nội dung và vấn đề bản quyền. Bài viết tập trung phân tích vai trò của xuất bản điện tử trong truyền thông văn hóa hiện đại, đồng thời đề xuất định hướng và giải pháp phát triển xuất bản điện tử như một bộ phận của công nghiệp văn hóa trong kỷ nguyên số.

Từ khóa: xuất bản điện tử, truyền thông văn hóa, chuyển đổi số, công nghiệp văn hóa, công nghệ số.

Abstract: In the context of digital transformation and globalization, electronic publishing (e-publishing) has emerged as a crucial method for cultural communication, contributing to the dissemination, preservation, and revitalization of national cultural values. With its capacity for multimedia integration and instant distribution via digital platforms, e-publishing is comprehensively transforming the model for the production, distribution, and reception of knowledge. In Vietnam, e-publishing activities have made significant strides, forming a new ecosystem with the participation of publishing houses, press agencies, libraries and others. However, the sector still faces numerous challenges such as technical infrastructure, legal frameworks, content strategy, and copyright issues. This article focuses on analyzing the role of electronic publishing in modern cultural communication, while also proposing orientations and solutions for developing e-publishing as a component of the cultural industry in the digital age.

Keywords: e-publishing, cultural communication, digital transformation, cultural industry, digital technology.

1. Khái niệm xuất bản điện tử và truyền thông văn hóa

Xuất bản điện tử (XBĐT) là hình thức xuất bản và phát hành nội dung dưới dạng số hóa, có thể truy cập thông qua các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại thông minh, máy đọc sách hoặc nền tảng trực tuyến. Đây là kết quả của quá trình ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào hoạt động xuất bản truyền thống nhằm tạo ra các xuất bản phẩm điện tử. Theo Từ điển Bách khoa toàn thư mở, XBĐT bao gồm việc số hóa sách, tạp chí, tài liệu, xây dựng thư viện số và các bảng giới thiệu (1).

Luật Xuất bản năm 2012 định nghĩa hoạt động xuất bản gồm 3 lĩnh vực: xuất bản, in và phát hành xuất bản phẩm, trong đó XBĐT là một hình thức phát hành qua phương tiện điện tử. Theo Khoản 10, Điều 4 Luật Giao dịch điện tử, phương tiện điện tử là những thiết bị hoạt động dựa trên công nghệ điện, kỹ thuật số, từ tính, truyền dẫn không dây, quang học hoặc công nghệ tương tự (2). XBĐT bao gồm các ấn phẩm về chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học… được phát hành qua nhà xuất bản hoặc tổ chức có giấy phép, ở nhiều ngôn ngữ khác nhau, với định dạng số có thể nghe, nhìn, đọc thông qua thiết bị điện tử.

Đặc trưng nổi bật của XBĐT là tính phi vật chất và khả năng phân phối toàn cầu, giúp tiết kiệm không gian lưu trữ, chi phí sản xuất - phân phối, đồng thời nâng cao tính tương tác và cập nhật theo thời gian thực. Người dùng có thể tìm kiếm, đánh dấu, chia sẻ hoặc phản hồi nội dung trực tiếp. Nhờ những ưu thế đó, XBĐT đang ngày càng phát triển song song với xuất bản truyền thống, trở thành xu thế tất yếu trong thời đại số.

Truyền thông văn hóa là quá trình lan tỏa, chia sẻ và trao đổi các giá trị văn hóa, chuẩn mực, biểu tượng, tín ngưỡng, phong tục tập quán và lối sống của một cộng đồng tới những đối tượng trong và ngoài cộng đồng đó. Quá trình này diễn ra thông qua nhiều phương tiện truyền thông như báo chí, truyền hình, mạng xã hội, phim ảnh, nghệ thuật, lễ hội… giúp nâng cao nhận thức, sự hiểu biết, tôn trọng và bảo tồn các giá trị văn hóa, đồng thời thúc đẩy giao lưu và hội nhập giữa các nền văn hóa.

Theo nhà nghiên cứu Gerry Philipsen, truyền thông văn hóa là quá trình mà một mã văn hóa được tái hiện và đàm phán trong không gian giao tiếp cộng đồng. Ông nhấn mạnh 2 khía cạnh quan trọng: quá trình tái hiện - thể hiện và khẳng định các hình thức văn hóa; quá trình sáng tạo - thích ứng, chuyển đổi văn hóa để phù hợp với các tình huống xã hội cụ thể. Một nền văn hóa bền vững là nền văn hóa duy trì được sự cân bằng giữa hai quá trình này (3).

Trong bối cảnh truyền thông đại chúng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt với sự ra đời của các nền tảng số như Google, YouTube, Facebook, Instagram… truyền thông văn hóa không chỉ góp phần truyền tải mà còn tạo ra một “nền văn hóa truyền thông” - nơi con người tiếp nhận, trải nghiệm và tương tác với các giá trị văn hóa thông qua các phương tiện truyền thông hiện đại (4).

XBĐT như một phương tiện truyền thông văn hóa, trong mối quan hệ giữa XBĐT và truyền thông văn hóa, có thể khẳng định, XBĐT không chỉ là phương tiện truyền tải tri thức mà còn là công cụ truyền thông văn hóa đa dạng, hiệu quả và có ảnh hưởng sâu rộng. Với ưu thế về tốc độ phát hành, khả năng tiếp cận đại chúng và tính linh hoạt trong hình thức thể hiện, XBĐT góp phần đưa nội dung văn hóa đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước, đặc biệt là thế hệ trẻ. Việc số hóa các tài liệu văn hóa truyền thống giúp bảo tồn và tái hiện những giá trị văn hóa đang mai một, đồng thời tạo điều kiện cho chúng tiếp tục “sống” trong môi trường mới. XBĐT còn thúc đẩy sáng tạo văn hóa đương đại, khuyến khích việc sản xuất các nội dung số mang bản sắc riêng, từ đó hình thành không gian văn hóa số đa dạng và giàu bản sắc. XBĐT còn hỗ trợ quá trình xây dựng công nghiệp văn hóa, việc xuất bản - phát hành - kinh doanh sản phẩm văn hóa thông qua nền tảng số đã trở thành mô hình kinh tế mới, kết hợp giữa giá trị tinh thần và giá trị vật chất, mở ra cơ hội thúc đẩy tăng trưởng xanh, bền vững.

2. XBĐT với vai trò phương tiện truyền thông văn hóa tại Việt Nam

XBĐT đã trở thành phương thức truyền thông văn hóa hiện đại và có vai trò chiến lược trong thời đại công nghệ số tại Việt Nam

 Với khả năng tiếp cận tri thức một cách nhanh chóng, tiện lợi, XBĐT giúp lan tỏa các giá trị văn hóa Việt Nam đến rộng rãi độc giả trong và ngoài nước. Điều này góp phần xây dựng và quảng bá bản sắc văn hóa quốc gia trên phạm vi toàn cầu, đồng thời thúc đẩy giao lưu văn hóa quốc tế.

XBĐT cho phép số hóa và phổ biến các tác phẩm văn học, sách lịch sử, văn kiện, tư liệu cổ, truyện dân gian, tác phẩm triết học, văn hóa học… đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước một cách dễ dàng. Đặc biệt, những ấn phẩm có giá trị cao về mặt văn hóa như Truyện Kiều, Lĩnh Nam chích quái, Đại Việt sử ký toàn thư, Hịch tướng sĩ hay Nhật ký Đặng Thùy Trâm… khi được xuất bản dưới dạng điện tử đã tạo điều kiện để người đọc tiếp cận sâu hơn với di sản dân tộc. Đồng thời, các nền tảng số như Thư viện Quốc gia Việt Nam số hóa dự án “Sách hóa nông thôn”, kho sách điện tử của Waka, Alezaa, Komo… đã góp phần mở rộng thị trường sách điện tử trong nước, tạo thuận lợi cho việc tiếp cận văn hóa cho đa dạng nhóm đối tượng người đọc, từ học sinh, sinh viên, người đi làm cho đến người cao tuổi.

Sự phát triển XBĐT góp phần đổi mới phương thức truyền thông văn hóa tại Việt Nam

Không giống với xuất bản in ấn truyền thống vốn có giới hạn về định dạng và phương tiện thể hiện, XBĐT mở ra khả năng tích hợp nhiều dạng thức truyền thông: văn bản, hình ảnh, âm thanh, đồ họa, clip ngắn, podcast, sách nói… Sự tương tác giữa người đọc và nội dung trở nên linh hoạt, cá nhân hóa và sống động hơn. Đây chính là cơ hội để nội dung văn hóa trở nên gần gũi, hấp dẫn với thế hệ trẻ - nhóm công chúng có xu hướng tiêu thụ thông tin qua thiết bị số, mạng xã hội và nền tảng video (như YouTube, TikTok). XBĐT vì vậy đã trở thành một kênh truyền thông song hành với báo chí điện tử và các nền tảng sáng tạo nội dung. Các tạp chí khi chuyển sang bản điện tử đã không chỉ mở rộng đối tượng độc giả mà còn tăng tính tương tác, lưu trữ và chia sẻ thông tin. Một số nhà xuất bản, thư viện và cơ quan báo chí đã chủ động triển khai các hoạt động XBĐT, số hóa tài liệu, phát hành ebook và tạp chí số.

XBĐT đã hỗ trợ bảo tồn, gìn giữ và phục dựng di sản văn hóa

Một trong những đóng góp lớn nhất của XBĐT là khả năng số hóa - bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể và vật thể, đặc biệt trong bối cảnh nhiều tài liệu cổ, sách quý, hiện vật văn hóa có nguy cơ hư hỏng hoặc biến mất. Các dự án như số hóa thư tịch cổ tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, số hóa tư liệu Hán - Nôm, hay bản đồ văn hóa số… đã và đang tạo kho dữ liệu phong phú cho công chúng, học giả, nhà nghiên cứu. Theo định hướng trong Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 (ban hành theo Quyết định số 1909/QĐ-TTg ngày 12-11-2021), một trong các nhiệm vụ trọng tâm là “ứng dụng công nghệ số trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc”. Trong đó, XBĐT là phương thức khả thi để hiện thực hóa yêu cầu này trên diện rộng, thông qua việc chuyển đổi các ấn phẩm, tư liệu thành định dạng số có khả năng lưu trữ lâu dài và dễ dàng tra cứu.

XBĐT góp phần thúc đẩy công nghiệp văn hóa và sáng tạo nội dung số

XBĐT còn được xem là một phân ngành quan trọng của công nghiệp văn hóa, có vai trò thúc đẩy chuỗi giá trị từ sản xuất - lưu trữ - phân phối - tiêu thụ sản phẩm văn hóa. Theo Quyết định số 1755/QĐ-TTg ngày 8-9-2016 phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2020, tầm nhìn 2030, ngành Xuất bản - In và Phát hành là một trong 12 ngành công nghiệp văn hóa trọng điểm, được khuyến khích chuyển đổi sang mô hình số và liên kết với các lĩnh vực sáng tạo nội dung. XBĐT không chỉ đơn thuần là “chuyển thể bản in sang bản số”, mà còn là quá trình sáng tạo nội dung mới phù hợp với hành vi tiếp nhận văn hóa trong môi trường số. Đây là nền tảng cho các doanh nghiệp văn hóa khởi nghiệp, các nhóm tác giả sáng tạo nội dung số, các thư viện mở và nền tảng học thuật trực tuyến phát triển. Trong dài hạn, nếu được đầu tư đồng bộ, XBĐT có thể trở thành “kênh ngoại giao văn hóa” giúp quảng bá hình ảnh đất nước, lan tỏa giá trị văn hóa Việt ra thế giới, kết nối cộng đồng người Việt toàn cầu, đồng thời góp phần vào tăng trưởng kinh tế nhờ mô hình “kinh tế tri thức” và “kinh tế sáng tạo”.

Luật Xuất bản và các văn bản hướng dẫn liên quan đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển về số lượng và chất lượng của ngành Xuất bản

Sự ra đời của các văn bản này không chỉ bảo đảm hoạt động XBĐT diễn ra hợp pháp mà còn khuyến khích các nhà xuất bản đổi mới, ứng dụng công nghệ số nhằm mở rộng thị trường và phục vụ tốt hơn nhu cầu đa dạng của độc giả.

Thị trường XBĐT tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng cao và quy mô ngày càng mở rộng

Thị trường sách nói tại Việt Nam cũng đang phát triển nhanh chóng. Số lượng đầu sách điện tử và sách nói không ngừng tăng lên, tạo nên một kênh truyền thông văn hóa mới đầy tiềm năng, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của độc giả. Việc áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong sản xuất audio book với nhiều giọng đọc cũng góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và trải nghiệm người dùng.

Ngành Xuất bản Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc ứng dụng các công nghệ mới như số hóa dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số quy trình sản xuất, biên tập, phát hành. Điều này giúp tạo ra các sản phẩm xuất bản đa dạng, phong phú hơn, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số sâu rộng.

Tuy nhiên, việc phát triển XBĐT như một phương thức truyền thông văn hóa ở Việt Nam hiện nay vẫn gặp phải nhiều rào cản.

Thứ nhất, hệ thống pháp lý và chính sách quản lý XBĐT chưa hoàn thiện, thiếu tính cập nhật và đồng bộ. Trong khi xuất bản truyền thống có hệ thống luật pháp tương đối đầy đủ và ổn định, thì XBĐT vẫn đang trong quá trình hoàn thiện khung pháp lý. Một số quy định liên quan đến xuất bản số, lưu chiểu, phát hành trực tuyến, bản quyền số... chưa rõ ràng, gây lúng túng trong việc cấp phép, kiểm duyệt và phát hành. Điều này ảnh hưởng đến tính minh bạch, công bằng giữa các đơn vị xuất bản truyền thống và XBĐT, đồng thời làm giảm động lực đổi mới sáng tạo.

Thứ hai, năng lực công nghệ và hạ tầng kỹ thuật số tại nhiều nhà xuất bản còn hạn chế. Phần lớn các đơn vị xuất bản, đặc biệt là các nhà xuất bản công lập, chưa có điều kiện đầu tư mạnh vào công nghệ số, hệ thống phần mềm XBĐT, lưu trữ và phân phối nội dung số. Các nền tảng đọc sách điện tử trong nước còn yếu, khó cạnh tranh với các nền tảng quốc tế như Amazon Kindle, Wattpad, hay Google Books. Điều này khiến sản phẩm XBĐT chưa thực sự hấp dẫn người đọc và chưa khai thác hiệu quả vai trò truyền thông văn hóa trên môi trường mạng.

Thứ ba, thiếu nguồn nhân lực chuyên nghiệp trong lĩnh vực XBĐT. Sự kết hợp giữa xuất bản, công nghệ số và truyền thông văn hóa đòi hỏi đội ngũ nhân sự đa năng, am hiểu đồng thời về kỹ thuật số, nội dung văn hóa và chiến lược truyền thông. Hiện nay, phần lớn đội ngũ làm xuất bản vẫn quen thuộc với quy trình truyền thống, chưa được đào tạo chuyên sâu về công nghệ số, chưa bắt kịp xu hướng mới của xuất bản và truyền thông văn hóa tích hợp.

Thứ tư, vấn đề bản quyền số và vi phạm sở hữu trí tuệ diễn biến phức tạp. Với đặc trưng dễ sao chép và phát tán, các ấn phẩm điện tử dễ bị xâm phạm bản quyền. Việc bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số còn chưa hiệu quả, chưa có các công cụ công nghệ mạnh và biện pháp chế tài đủ sức răn đe. Điều này vừa làm giảm tính hấp dẫn của XBĐT đối với tác giả và nhà xuất bản, vừa làm xói mòn giá trị văn hóa của tác phẩm khi bị sử dụng sai mục đích hoặc bị bóp méo.

Thứ năm, mức độ tiếp cận và thói quen sử dụng XBĐT trong cộng đồng còn thấp. Một bộ phận lớn người đọc, đặc biệt ở khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa, chưa có điều kiện tiếp cận internet ổn định hoặc chưa hình thành thói quen đọc sách, tiếp nhận văn hóa qua các thiết bị số. Mặt khác, tâm lý ưa chuộng sách in truyền thống vẫn còn phổ biến, làm cho XBĐT gặp khó khăn trong việc mở rộng thị phần và lan tỏa giá trị văn hóa tới đông đảo công chúng.

Thứ sáu, sự thiếu liên kết và chia sẻ nội dung giữa các đơn vị văn hóa - xuất bản - truyền thông. Trong bối cảnh truyền thông số hóa, việc tích hợp dữ liệu, tài nguyên văn hóa giữa các đơn vị là yếu tố quan trọng để tạo nên những sản phẩm XBĐT hấp dẫn, có chiều sâu văn hóa. Tuy nhiên, hiện nay còn thiếu một hệ sinh thái hợp tác đồng bộ giữa nhà xuất bản, cơ quan văn hóa, cơ quan truyền thông và các nền tảng số để cùng phát triển nội dung và lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc ra công chúng.

Thứ bảy, sự cạnh tranh gay gắt trên không gian số. Không chỉ cạnh tranh với xuất bản truyền thống, các đơn vị XBĐT còn phải đối mặt với sự bùng nổ của mạng xã hội, các nền tảng video ngắn, podcast, game, khiến mức độ quan tâm của công chúng đến các ấn phẩm văn hóa dưới dạng số bị phân tán. Điều này đòi hỏi các nhà xuất bản phải liên tục đổi mới phương thức thể hiện, tích hợp đa phương tiện (âm thanh, hình ảnh, tương tác), thậm chí ứng dụng AI để tăng khả năng tiếp cận và tương tác với người dùng.

3. Định hướng và giải pháp phát triển XBĐT như một phương thức truyền thông văn hóa trong thời đại số

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với ngành Xuất bản về đổi mới tư duy, cơ chế quản lý và phương thức tổ chức hoạt động. Với vai trò ngày càng rõ nét trong việc truyền tải và lan tỏa các giá trị văn hóa, XBĐT cần được định hướng phát triển một cách chiến lược, đồng bộ với các mục tiêu phát triển văn hóa, giáo dục và công nghiệp nội dung số quốc gia. Để hiện thực hóa vai trò này, cần triển khai một số định hướng và giải pháp trọng tâm như sau:

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế và chính sách quản lý hoạt động XBĐT

Việc xây dựng hành lang pháp lý đầy đủ, thống nhất và kịp thời là nền tảng để thúc đẩy XBĐT phát triển bền vững. Cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Xuất bản năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành nhằm cập nhật những thay đổi trong công nghệ, phương thức xuất bản, phát hành và tiêu thụ nội dung số. Một số nội dung cần được quan tâm bao gồm: quy định rõ quy trình biên tập, kiểm duyệt và phát hành XBĐT; thiết lập cơ chế xác thực, cấp phép và lưu chiểu phù hợp với đặc thù của môi trường số; bổ sung các quy định về bảo vệ quyền tác giả và sở hữu trí tuệ trên nền tảng số. Đồng thời, cần rà soát và cập nhật các văn bản dưới luật như Nghị định số 195/2013/NĐ-CP và Thông tư số 23/2014/TT-BTTTT để phù hợp với thực tiễn ứng dụng công nghệ trong hoạt động xuất bản hiện nay.

Thứ hai, phát triển hạ tầng công nghệ và nền tảng số phục vụ XBĐT

Hạ tầng công nghệ hiện đại là điều kiện cần thiết để nâng cao năng lực sản xuất, phát hành và lưu trữ nội dung số. Các nhà xuất bản cần đẩy mạnh đầu tư và triển khai các hệ thống xuất bản tích hợp, bao gồm: các nền tảng xuất bản số từ khâu biên tập đến phát hành; ứng dụng đọc sách điện tử, thư viện số, kênh phân phối nội dung trên trang web và mạng xã hội; công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) để cá nhân hóa trải nghiệm người đọc, blockchain để quản lý bản quyền và dữ liệu phân phối. Bên cạnh đó, việc xây dựng cơ sở dữ liệu XBĐT toàn quốc có tính liên thông giữa các nhà xuất bản, thư viện và cơ sở giáo dục sẽ góp phần tạo nền tảng dữ liệu chung phục vụ phổ biến tri thức và gìn giữ giá trị văn hóa.

Thứ ba, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đổi mới tư duy xuất bản

Sự phát triển của XBĐT đòi hỏi đội ngũ nhân lực không chỉ có chuyên môn về xuất bản truyền thống mà còn am hiểu công nghệ số và truyền thông số. Do đó, cần tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng công nghệ, quản trị dữ liệu, bản quyền số cho cán bộ xuất bản; thiết lập các chương trình liên kết đào tạo giữa trường đại học, cơ sở xuất bản và doanh nghiệp công nghệ; khuyến khích đổi mới mô hình xuất bản như xuất bản đa phương tiện, xuất bản theo yêu cầu, xuất bản tương tác để thích ứng với xu thế tiêu dùng văn hóa số.

Thứ tư, tăng cường hợp tác công - tư và liên kết ngành

XBĐT là lĩnh vực mang tính liên ngành, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể trong xã hội. Cần đẩy mạnh các mô hình hợp tác công - tư trong xây dựng, vận hành và phân phối nội dung số; liên kết giữa nhà xuất bản với các tác giả, doanh nghiệp công nghệ, cơ quan truyền thông và tổ chức văn hóa để hình thành chuỗi giá trị; cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực xuất bản và nội dung số nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Thứ năm, xây dựng văn hóa đọc và khuyến khích sử dụng XBĐT trong cộng đồng

XBĐT chỉ thực sự phát huy vai trò truyền thông văn hóa khi có sự hưởng ứng từ cộng đồng người đọc. Để hình thành và củng cố thói quen đọc sách điện tử, cần thường xuyên tổ chức các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức về vai trò của XBĐT. Bên cạnh đó, tích hợp tài nguyên XBĐT vào hệ thống thư viện công cộng, trường học, cơ sở đào tạo. Khuyến khích sử dụng XBĐT trong hoạt động giáo dục, nghiên cứu và phát triển cộng đồng thông qua các nền tảng số phổ biến, dễ truy cập.

4. Kết luận

Trong kỷ nguyên số, XBĐT không chỉ là một hình thức chuyển đổi kỹ thuật số trong ngành Xuất bản, mà còn là một phương tiện truyền thông văn hóa hiện đại, hiệu quả, có khả năng lan tỏa sâu rộng các giá trị văn hóa dân tộc đến cộng đồng trong nước và quốc tế. Với ưu thế về tốc độ, khả năng tiếp cận, tính linh hoạt và khả năng tương tác, XBĐT đã và đang góp phần quan trọng trong việc phổ biến tri thức, bảo tồn di sản, nuôi dưỡng văn hóa đọc, đồng thời mở rộng không gian tiếp nhận văn hóa phù hợp với lối sống hiện đại của người dùng. Để phát huy tối đa vai trò đó, cần triển khai đồng bộ các giải pháp chiến lược. XBĐT chính là cầu nối giữa tri thức - công nghệ - văn hóa, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia, xây dựng xã hội học tập và công dân số trong TK XXI.

________________________

1. Cục Xuất bản, In và Phát hành, Báo cáo tổng kết công tác xuất bản, in và phát hành năm 2022 và phương hướng nhiệm vụ năm 2023, 2022.

2. Chính phủ, Nghị định số 195/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Xuất bản, ban hành ngày 21-11-2013.

3. Minh Thu, Cục trưởng Nguyễn Nguyên: Năm 2023, tỷ lệ xuất bản sách điện tử vượt chỉ tiêu, vietnamplus.vn, 31-12-2023.

4. Quốc hội, Luật Xuất bản, số 19/2012/QH13, ban hành ngày 20-11-2012.

Tài liệu tham khảo

1. Mai Lữ, Lần đầu tiên đạt 6 bản sách/người/năm, nhandan.vn, 6-3-2023.

2. Nguyễn Thị Thu Hà, Xuất bản điện tử trong thời đại số: Cơ hội và thách thức đối với Việt Nam, Tạp chí Thông tin và Truyền thông, số 7-2021, tr. 56-62.

3. Trần Văn Bình, Chuyển đổi số trong ngành xuất bản: thực tiễn và khuyến nghị chính sách, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật, số 9-2022, tr. 44-50.

4. Trương Văn Minh, Giáo trình văn hóa truyền thông, Nxb Đại học Quốc gia TP.HCM, 2021.

5. Waka, Khảo sát về thị trường sách và Văn hóa đọc của người Việt, spiderum.com, 23-5-2018.

Ngày Tòa soạn nhận bài: 5-9-2025; Ngày phản biện, đánh giá, sửa chữa: 20-9-2025; Ngày duyệt đăng: 21-10-2025.

NGUYỄN BÍCH HẠNH

Nguồn: Tạp chí VHNT số 624, tháng 11-2025