Thanh Hóa được đánh giá là địa phương có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch nói chung và du lịch MICE nói riêng: nơi hội tụ nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử - văn hóa tiêu biểu, đồng thời, có chính sách thu hút đầu tư nổi bật và cơ sở vật chất kỹ thuật, cơ sở hạ tầng đáp ứng được yêu cầu của ngành dịch vụ du lịch MICE trong và ngoài nước. Tuy nhiên trên thực tế, loại hình du lịch MICE tại Thanh Hóa vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng vốn có, nên cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ và các giải pháp đột phá để thúc đẩy phát triển hơn nữa trong thời gian tới. Bài viết tập trung đề xuất đồng bộ các nhóm cơ chế, chính sách, giải pháp về đầu tư, phát triển nguồn nhân lực, quảng bá, xúc tiến và tổ chức quản lý loại hình du lịch MICE tại Thanh Hóa trong thời gian tới.

Quần thể du lịch nghỉ dưỡng FLC Sầm Sơn là trọng điểm đón lượng lớn dòng khách MICE trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa - Ảnh: baothanhhoa.vn

1. Đặt vấn đề

Thanh Hóa là điểm đến đầy tiềm năng để phát triển loại hình du lịch MICE. Nằm ở cửa ngõ của khu vực miền Trung và Bắc Bộ, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 150km, Thanh Hóa có thể dễ dàng tiếp cận nguồn khách từ các khu vực kinh tế trọng điểm trong khu vực và quốc gia bằng cả đường bộ, đường biển, đường hàng không và đường sắt. Những năm gần đây, Thanh Hóa đã và đang được đầu tư mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực để có thể phát huy các thế mạnh, trong đó có du lịch. Bên cạnh nguồn tài nguyên du lịch phong phú, hấp dẫn; hệ thống cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng kỹ thuật được đầu tư xây dựng và nhanh chóng hoàn thiện đi vào hoạt động phục vụ lượng khách du lịch đến với Thanh Hóa ngày càng tăng, nhất là khách quốc tế.

Thanh Hóa đặt mục tiêu phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phấn đấu là một trong những trung tâm du lịch của cả nước. Năm 2025, Thanh Hóa phấn đấu đón 16 triệu lượt khách trở lên, trong đó, khách quốc tế đạt 850.000 lượt khách trở lên (1). Để có thể đạt được mục tiêu trên, du lịch Thanh Hóa cần triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, trong đó có thúc đẩy phát triển dòng sản phẩm du lịch MICE.

Để thực hiện nghiên cứu, tác giả đã tiến hành dùng phương pháp nghiên cứu dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo chuyên ngành và các công trình nghiên cứu trước có liên quan đã được công bố làm cơ sở cho những phân tích, đánh giá về tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch MICE trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa; đồng thời có tham khảo, vận dụng những bài học kinh nghiệm trong, ngoài nước; tham khảo các cơ chế chính sách tại các địa phương như Đà Nẵng, TP.HCM, Bình Định... để đề xuất các cơ chế, chính sách hỗ trợ và các giải pháp phát triển du lịch MICE tại Thanh Hóa trong thời gian tới.

2. Tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch MICE tại Thanh Hóa

Trong những năm gần đây, Thanh Hóa đã đạt được những kết quả tích cực trong phát triển du lịch MICE. Nhiều khách sạn, khu nghỉ dưỡng được xếp hạng 4-5 sao, góp phần quan trọng trong việc tổ chức các sự kiện lớn. Cụ thể, Sầm Sơn và thành phố Thanh Hóa là hai khu vực trọng điểm, với các cơ sở lưu trú đáp ứng tiêu chuẩn tổ chức hội nghị, sự kiện. Tuy nhiên, Thanh Hóa vẫn gặp nhiều thách thức như thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, thiếu cơ sở vật chất đồng bộ và hạn chế trong việc quảng bá du lịch MICE. Đặc biệt, Thanh Hóa vẫn đang thiếu các khách sạn, trung tâm hội nghị có quy mô lớn đáp ứng đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, hệ thống kỹ thuật và dịch vụ đảm bảo tính chuyên nghiệp, đồng bộ để có đủ khả năng tổ chức các hội nghị, hội thảo tầm cỡ quốc tế hoặc liên vùng với số lượng lớn tới vài nghìn người. Vì vậy, để nâng cao vị thế, tỉnh cần phát triển cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, đồng thời xây dựng các chiến lược xúc tiến, quảng bá mạnh mẽ (2).

Về quy hoạch và phát triển sản phẩm du lịch MICE: Hiện nay, hệ thống cơ sở vật chất và sản phẩm du lịch MICE tại Thanh Hóa chưa được đầu tư đồng bộ, phần lớn các dịch vụ chỉ đáp ứng ở mức cơ bản. Thanh Hóa cần tập trung phát triển thêm các sản phẩm du lịch đặc thù, đặc biệt là các dịch vụ bổ trợ như vui chơi giải trí, chăm sóc sức khỏe, mua sắm và phát triển kinh tế ban đêm.

Cơ chế, chính sách: Các chính sách thu hút đầu tư và phát triển du lịch MICE chưa đạt được hiệu quả cao, trong khi cơ chế hỗ trợ còn nhiều hạn chế; cần có những giải pháp cải thiện cơ chế, chính sách để phát triển bền vững du lịch MICE.

Về hợp tác, liên kết: Hoạt động liên kết giữa các doanh nghiệp du lịch và giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước còn rời rạc; cần đẩy mạnh sự hợp tác để xây dựng chuỗi giá trị du lịch MICE.

Quản lý tổ chức và phát triển nguồn nhân lực: Đội ngũ lao động phục vụ du lịch MICE chủ yếu chỉ đạt trình độ trung bình. Việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng giao tiếp tốt bằng ngoại ngữ và nghiệp vụ chuyên môn là yếu tố cần thiết để phát triển du lịch MICE.

Về truyền thông và quảng bá: Các hoạt động xúc tiến, quảng bá cho du lịch MICE tại Thanh Hóa còn hạn chế, chưa khai thác hết các kênh truyền thông hiện đại như internet và mạng xã hội. Điều này gây khó khăn trong việc tiếp cận các thị trường khách quốc tế.

3. Đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển du lịch MICE tại Thanh Hóa

Từ bài học kinh nghiệm của một số địa phương phát triển du lịch MICE tại Việt Nam và các quốc gia như Thái Lan, Singapore, cho thấy du lịch MICE là một hoạt động du lịch với yêu cầu và tính kinh tế rất cao, liên kết sâu rộng với các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội tại địa phương tổ chức MICE (3). Do vậy, để phát triển du lịch MICE cần có những cơ chế, chính sách đặc thù, cụ thể:

Một là, cần có chính sách hỗ trợ các công ty sự kiện, các doanh nghiệp du lịch lữ hành trong việc chào đón các hoạt động của các đoàn khách MICE tại Thanh Hóa. Tỉnh có thể ký các hoạt động ghi nhớ hợp tác với các công ty có đoàn MICE đến với Thanh Hóa, từ đó giới thiệu, quảng bá hình ảnh các công ty này trên các nền tảng thông tin: trên các trang web du lịch, cổng thông tin điện tử của các ban, ngành của tỉnh Thanh Hóa.

Hai là, căn cứ vào đặc điểm, số lượng… của từng đoàn khách MICE để có những ưu đãi, hỗ trợ phù hợp về: di chuyển, tổ chức hội nghị, hội thảo, triển lãm thương mại.

Ba là, tỉnh Thanh Hóa cần có những chính sách hỗ trợ tín dụng, trợ vốn cho các doanh nghiệp hoạt động trong chuỗi du lịch MICE. Việc thiếu nguồn vốn lưu động cũng khiến các doanh nghiệp chuyên dòng du lịch MICE phải căng thẳng lo liệu vì các cơ sở lưu trú, nhà hàng, vận chuyển đều yêu cầu bảo lãnh tạm ứng nguồn tiền, nhất là vào mùa cao điểm.

Bốn là, có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư phát triển du lịch MICE. Để thực hiện đồng bộ với quy hoạch du lịch vùng, quy hoạch tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2045, cần bố trí lại không gian phát triển và các nguồn lực đầu tư để thực hiện quy hoạch. Vì vậy, cần ban hành cơ chế, chính sách đặc thù thu hút các nguồn lực đầu tư, khuyến khích các hình thức đầu tư theo mô hình hợp tác công - tư, tạo môi trường thuận lợi thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân; ngân sách nhà nước hỗ trợ cho hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch, hỗ trợ phát triển du lịch, trong đó chọn du lịch MICE là sản phẩm đặc thù, có nhiều lợi thế cạnh tranh làm khâu đột phá phát triển du lịch Thanh Hóa.

Theo đó, có cơ chế đặc thù về khai thác, bảo tồn tài nguyên du lịch, khai thác các nguồn lực đất đai tại các khu vực có tiềm năng phát triển du lịch. Xây dựng chính sách liên kết các giá trị đầu vào của các ngành, lĩnh vực hình thành chuỗi giá trị du lịch tỉnh Thanh Hóa. Các cơ quan chức năng cần trình Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành nghị quyết cơ chế, chính sách thu hút, hỗ trợ đầu tư, phát triển các loại hình du lịch; xây dựng chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để người dân trực tiếp tham gia kinh doanh và hưởng lợi từ du lịch; cơ chế, chính sách hướng đến việc hỗ trợ các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng và phát triển hệ thống cơ sở lưu trú đạt chuẩn; phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch theo chuẩn mới phục vụ đa dạng khách du lịch quốc tế; tăng cường nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ cho lao động trực tiếp trong ngành Du lịch; đặc biệt, có chính sách hỗ trợ phát triển du lịch biển, đảo, du lịch văn hóa, tâm linh, du lịch đường sông, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái...; khuyến khích chương trình khởi nghiệp du lịch nông nghiệp nhằm xây dựng, phát triển sản phẩm du lịch từ mô hình nông nghiệp, du lịch MICE.

Cần có chính sách hỗ trợ, khen thưởng kịp thời và thường xuyên cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước thu hút, mời gọi được các đoàn du khách MICE đến Thanh Hóa.

4. Một số giải pháp phát triển du lịch MICE tại Thanh Hóa

Xây dựng sản phẩm du lịch MICE Thanh Hóa

Trên cơ sở các sản phẩm du lịch đặc thù cấp vùng, cấp quốc gia và tỉnh Thanh Hóa với sự tham gia của Nhà nước - hoạch định cơ chế, chính sách, quy hoạch, tăng cường quản lý nhà nước, tạo môi trường du lịch; các hiệp hội ngành, nghề với vai trò tập hợp, liên kết, hỗ trợ cho doanh nghiệp du lịch. Tổ chức, cá nhân làm du lịch, các cơ quan truyền thông và công chúng tham gia xây dựng sản phẩm du lịch với cách tiếp cận đa ngành.

Tổ chức rà soát kết quả triển khai thực hiện Đề án “Phát triển sản phẩm du lịch mũi nhọn của tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, tầm nhìn 2030” theo Quyết định số 1985/QĐ-UBND ngày 9-6-2017 của UBND thành phố; điều chỉnh, bổ sung phù hợp với tình hình mới hiện nay.

Đa dạng hóa sản phẩm du lịch đặc trưng của tỉnh Thanh Hóa, dựa trên khai thác các tiềm năng, thế mạnh của du lịch biển, đảo; du lịch sinh thái, cộng đồng; du lịch văn hóa, lịch sử, tâm linh; du lịch MICE và các loại hình du lịch phụ trợ khác (du lịch làng nghề, lễ hội, du lịch trải nghiệm...) và các loại hình vui chơi giải trí hiện đại, cao cấp.

Tập trung rà soát, chỉnh sửa, trình phê duyệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả Đề án phát triển du lịch nông nghiệp; thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp để thúc đẩy phát triển kinh tế ban đêm, phát triển các mô hình sản phẩm du lịch đêm tại thành phố Thanh Hóa, thành phố Sầm Sơn, trong đó chú trọng đến tổ chức các hoạt động biểu diễn văn hóa, nghệ thuật; ưu tiên lựa chọn chương trình biểu diễn văn hóa, nghệ thuật quy mô lớn, giàu tính sáng tạo, có tính nghệ thuật cao, mang đậm bản sắc truyền thống văn hóa xứ Thanh, phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam, điển hình là các trò diễn, làn điệu dân ca, dân vũ như dân ca, dân vũ Đông Anh, hò sông Mã, trò Xuân Phả… các loại hình nghệ thuật truyền thống như cải lương, tuồng, chèo…

Bên cạnh đó, cần tăng cường khai thác các giá trị văn hóa trong xây dựng sản phẩm du lịch cho thị trường khách MICE. Thanh Hóa được ví là vùng địa linh, nhân kiệt, giàu giá trị bản sắc văn hóa vừa mang tính đại chúng, nhưng cũng mang những sắc thái riêng của xứ Thanh. Đây cũng chính là chủ trương của Đảng và Nhà nước trong phát triển du lịch bền vững. Vì thế, thay vì những chương trình hội nghị, hội thảo được tổ chức một cách rập khuôn, máy móc, thì đưa thêm các chương trình biểu diễn mang đậm bản sắc văn hóa xứ Thanh sẽ tạo thêm những khoảng thời gian thư giãn cho du khách trong chương trình. Hay sau mỗi chương trình hội nghị, hội thảo cần tổ chức thêm nhiều chương trình trải nghiệm các giá trị văn hóa truyền thống tại điểm đến, khám phá các giá trị văn hóa ẩm thực tại đây... Cần đưa thêm không gian văn hóa vào các cơ sở lưu trú và dịch vụ ăn uống của khách hàng để tăng sự trải nghiệm cho khách trong thời gian lưu trú.

Tăng cường công tác truyền thông, xúc tiến, quảng bá du lịch MICE ở Thanh Hóa

Việc định vị hình ảnh du lịch, sản phẩm du lịch đặc thù của Thanh Hóa đóng vai trò quan trọng để thu hút du khách trong và ngoài nước. Một điểm đến du lịch Thanh Hóa hiện đại, văn minh, thân thiện gắn liền với hệ thống tài nguyên du lịch hấp dẫn và những lợi thế cạnh tranh sẽ là yếu tố then chốt quyết định sự lựa chọn điểm đến của du khách. Theo đó, cần thực hiện những nội dung sau:

Một là, cần nghiên cứu và phát triển thị trường du lịch MICE để xác định đúng thị trường trọng điểm và thị trường tiềm năng. Phân tích năng lực cạnh tranh về thu hút du khách MICE trong khu vực, trong nước và nước ngoài… để từ đó xác định được phương thức quảng bá, xúc tiến phù hợp, mang tính chuyên sâu cho loại hình du lịch này. Theo đó, ngành Du lịch Thanh Hóa cần tổ chức xúc tiến, quảng bá thường xuyên, liên tục đến các thị trường khách hàng mục tiêu của tỉnh và hướng tới mở rộng ra các thị trường tiềm năng khu vực phía Nam và một số thị trường đối tác quốc tế.

Hai là, cần xác định thị trường du lịch MICE trọng điểm của Thanh Hóa là khu vực phía Bắc, Bắc Trung Bộ và hướng tới các tỉnh phía Nam. Đối với thị trường quốc tế, cần xác định các thị trường mục tiêu: các nước trong khu vực ASEAN và Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, UAE, Qatar... Ngoài ra, với định hướng trở thành trung tâm lớn của khu vực và cả nước về công nghiệp nặng, công nghiệp năng lượng, chế biến, chế tạo; nông nghiệp quy mô lớn; dịch vụ logistics, y tế và giáo dục, văn hóa, thể thao, Thanh Hóa cần đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức, nhà khoa học thuộc các lĩnh vực trên nhằm giới thiệu, xúc tiến du lịch MICE (4).

Ba là, dựa trên lợi thế của tỉnh, có thể xây dựng kế hoạch marketing du lịch MICE, nghiên cứu, đánh giá về du lịch MICE, bao gồm: thống kê về phân đoạn đối với thị trường khách, số lượng khách lưu trú, yêu cầu của khách; phản hồi từ khách hàng; điều tra về sự hài lòng của những nhà tổ chức hội nghị; hiệu quả của các hoạt động xúc tiến… để kịp thời chia sẻ cho các đơn vị kinh doanh du lịch cải thiện chất lượng sản phẩm dịch vụ du lịch MICE trên địa bàn.

Bốn là, cần xây dựng website du lịch MICE Thanh Hóa, trong đó bao gồm các thông tin về những điểm du lịch nổi tiếng tại Thanh Hóa, hồ sơ năng lực các công ty tổ chức hội nghị, sự kiện; năng lực cung cấp dịch vụ lưu trú; các trung tâm hội thảo, triển lãm, lịch trình tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch và thương mại; các gói chính sách hỗ trợ và ưu đãi cho các đoàn khách MICE khi đến với Thanh Hóa, trong đó có hình ảnh và địa chỉ được cập nhật, hệ thống giao thông, dịch vụ tư vấn hỗ trợ 24/7 để du khách liên hệ.

Năm là, cần ban hành quy định lồng ghép quảng bá du lịch MICE Thanh Hóa trong cả các hội nghị, hội thảo, sự kiện văn hóa, thể thao… do các Sở, Ban, ngành… của tỉnh tổ chức trong hoặc ngoài địa phương.

Tăng cường mối liên kết giữa các doanh nghiệp du lịch và cơ quan quản lý nhà nước

Liên kết giữa các doanh nghiệp và cơ quan quản lý còn hạn chế, khiến việc tổ chức các sự kiện MICE ở Thanh Hóa chưa đạt hiệu quả cao. Vì vậy, cần thiết lập cơ chế hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp du lịch với cơ quan quản lý nhà nước, tạo ra các liên minh chiến lược nhằm phát triển du lịch MICE. Cụ thể, các doanh nghiệp có thể liên kết với các khách sạn, khu nghỉ dưỡng lớn để tạo thành hệ thống cung ứng dịch vụ đồng bộ, đáp ứng nhu cầu của du khách MICE.

Tiếp tục đầu tư bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực du lịch MICE

Nguồn nhân lực phục vụ phát triển du lịch MICE cần có những tiêu chuẩn nhất định phù hợp với nhiều vị trí công việc, từ đội ngũ nhân viên tác nghiệp, giao tiếp trực tiếp với khách hàng như lễ tân, MC, hướng dẫn viên, bộ phận kỹ thuật, hậu cần… Mỗi bộ phận là một mắt xích quan trọng giúp cho sự kiện được hoàn thiện; do đó, tất cả đều phải được đào tạo và thường xuyên tái đào tạo nhằm xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp, trách nhiệm. Một số nội dung tập huấn, bồi dưỡng nâng cao chất lượng và thu hút nguồn nhân lực phục vụ du lịch MICE cần được triển khai như:

Nâng cao nhận thức, bồi dưỡng kiến thức về du lịch MICE và các tiêu chuẩn du lịch MICE cho cán bộ, công chức quản lý nhà nước, viên chức hoạt động sự nghiệp về du lịch và liên quan đến du lịch của các ngành, các cấp trong toàn tỉnh.

Xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực du lịch Thanh Hóa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó tập trung tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nhân lực quản lý, phục vụ, tổ chức MICE chuyên nghiệp.

Tăng cường liên kết ba nhà: Nhà nước - Nhà trường - Nhà doanh nghiệp trong phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, trong đó có nhân lực du lịch chất lượng cao cho du lịch MICE, đội ngũ nhân lực có khả năng giao tiếp tốt với du khách bằng ngoại ngữ.

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ và công nghệ thông tin vào ngành Du lịch, hỗ trợ các doanh nghiệp, cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực du lịch

Ứng dụng công nghệ số hỗ trợ khách du lịch trước và sau chuyến đi, cung cấp thông tin đầy đủ, sinh động về các điểm đến, sản phẩm và dịch vụ du lịch MICE; tích hợp các ứng dụng hỗ trợ du khách xây dựng chương trình, đặt và thanh toán dịch vụ du lịch trực tuyến theo nhu cầu cá nhân; tiếp nhận phản hồi và xử lý phản hồi của khách du lịch. Nâng cao hiệu quả quản lý điểm đến du lịch, phát triển điểm đến du lịch thông minh.

Với vị trí địa lý thuận lợi, Thanh Hóa được đánh giá là địa phương có nhiều tiềm năng để trở thành một trung tâm du lịch MICE của cả nước. Tuy nhiên, cũng tương tự như các địa phương khác trong cả nước, du lịch Thanh Hóa đang đối mặt với những khó khăn, thách thức. Điều này đã đặt ra yêu cầu cho tỉnh Thanh Hóa cần có những chủ trương, chính sách hỗ trợ và triển khai các giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế trong quá trình cung cấp dịch vụ du lịch MICE và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ du lịch của địa phương trong thời gian tới.

______________________

1, 2. Tỉnh ủy Thanh Hóa, Quyết định số 623-QĐ/TU về ban hành Chương trình phát triển du lịch Thanh Hóa giai đoạn 2021-2025, 2021.

3. Xem thêm Nguyễn Việt Hoàng - Vũ Văn Tuyến, Du lịch MICE Thái Lan và bài học kinh nghiệm cho phát triển du lịch MICE tại Thanh Hóa, Tạp chí Khoa học, Trường Đại học VHTTDL Thanh Hóa, số 1(19), 2024.

4. Ban Cán sự UBND tỉnh, Báo cáo số 419/BC-BCS về sơ kết giữa nhiệm kỳ thực hiện Chương trình phát triển du lịch tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2025, 2023.

Tài liệu tham khảo

1. Dương Thị Hiền - Trịnh Thị Phan, Kinh nghiệm phát triển du lịch MICE tại Singapore và bài học cho tỉnh Thanh Hóa, Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Hồng Đức, 2024.

2. Nguyễn Việt Hoàng, Giải pháp cho phát triển du lịch MICE tại Thanh Hóa, Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Hồng Đức, 2016, tr.63-74.

TS VŨ VĂN TUYẾN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 590, tháng 12-2024