Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (TNCSHCM) là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện, là nguồn bổ sung lực lượng cách mạng cho Đảng. Với chức năng là đội dự bị tin cậy của Đảng, Đoàn TNCSHCM có vị trí rất quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là lực lượng xung kích thực hiện thắng lợi mọi chủ trương, đường lối của Đảng, nơi bổ sung nguồn sinh lực mới cho Đảng, giúp Đảng trẻ hóa đội ngũ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Đoàn TNCSHCM tham gia xây dựng Đảng không chỉ là quyền lợi chính trị, mà còn là nhu cầu tự thân để phát triển tổ chức đoàn và là quy luật tất yếu đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đoàn thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Nội dung Đoàn TNCSHCM tham gia xây dựng Đảng thể hiện qua các hoạt động giáo dục về Đảng cho đoàn viên, thanh niên; đóng góp ý kiến, tham mưu, phản biện để xây dựng đường lối chủ trương, chính sách của Đảng về công tác Đoàn và phong trào thanh niên; bảo vệ nền tảng tư tưởng, các quan điểm, chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng; tổ chức động viên đoàn viên, thanh niên cả nước đi đầu trong việc thực hiện thắng lợi mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp; cung cấp cán bộ trẻ có phẩm chất và năng lực để bổ sung sinh lực mới cho Đảng; giám sát, phản biện xã hội, góp ý, phê bình cán bộ, đảng viên và giáo dục rèn luyện đảng viên trẻ góp phần làm cho Đảng trong sạch vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu đáp ứng yêu cầu cách mạng.

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân; “là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp” (1). Theo đó, Đoàn TNCSHCM là một trong những chủ thể trực tiếp tham gia bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ nhân dân, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Nội dung Đoàn TNCSHCM tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thể hiện ở việc tích cực tuyên truyền, giáo dục chính trị cho cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, xây dựng niềm tin khoa học của thế hệ trẻ vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn; nâng cao sức đề kháng, khả năng chủ động, tích cực của thanh niên trong đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch; biết khai thác, sử dụng internet một cách hiệu quả, thiết thực và lành mạnh, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động; phát huy vai trò, trách nhiệm của thế hệ trẻ trước tiền đồ của dân tộc.

Trong thời kỳ đổi mới, Đảng chủ trương “đổi mới nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho thế hệ trẻ. Có cơ chế, chính sách phù hợp, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi cho thế hệ trẻ học tập, nghiên cứu, lao động, giải trí, phát triển trí tuệ, kỹ năng, thể lực. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thu hút rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng tham gia các tổ chức do Đoàn TNCSHCM làm nòng cốt” (2). Quán triệt quan điểm của Đảng, trên cơ sở chức năng của mình, Đoàn TNCSHCM đã luôn coi trọng, đổi mới nội dung công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, ý thức công dân cho thanh niên. Đặc biệt, sau khi Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 80-KL/TW ngày 12-12-2013 về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 25-6-2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã tham mưu Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24-3-2015 về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”, tạo bước chuyển quan trọng trong công tác giáo dục, góp phần hình thành thế hệ thanh niên có phẩm chất tốt đẹp, có khí phách và quyết tâm hành động thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đoàn TNCSHCM các cấp đã tổ chức tuyên truyền, giáo dục, học tập, nghiên cứu và vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng vào thực tiễn công tác và đời sống thanh niên. Trong đó tập trung tuyên truyền thực hiện các Nghị quyết Trung ương về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp; sửa đổi, bổ sung nội dung 6 bài học lý luận chính trị cho đoàn viên phù hợp với tình hình mới. Phương thức tuyên truyền, học tập, tìm hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyên truyền, quán triệt các Nghị quyết của Đảng, Đoàn được đổi mới theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin. Tiêu biểu như: cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”; giới thiệu và lan tỏa các tác phẩm văn học có giá trị trên các trang cá nhân, fanpage của các cấp bộ đoàn, hội.

Đoàn TNCSHCM các cấp đã tích cực triển khai đồng bộ cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác” gắn với Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với nội dung, hình thức triển khai phù hợp từng đối tượng thanh thiếu niên, gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới” trên nền tảng các giá trị “tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn” nhằm xây dựng chuẩn mực đạo đức, định hướng giá trị mới cho thanh niên theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh được đẩy mạnh. Bên cạnh đó, tổ chức Đoàn tích cực tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đoàn viên, thanh niên trong thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; tham gia bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, bảo vệ an ninh tư tưởng, văn hóa trên không gian mạng. Công tác biên soạn, cung cấp các tài liệu phổ biến pháp luật được coi trọng, phù hợp với từng nhóm đối tượng, địa bàn, lĩnh vực; phối hợp sản xuất các chương trình phát thanh, truyền hình, trò chơi trực tuyến về kiến thức pháp luật; tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý hệ thống báo chí, xuất bản của Đoàn; thúc đẩy quá trình sửa đổi, bổ sung Luật Thanh niên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Công tác nắm tình hình tư tưởng, định hướng dư luận trong thanh niên trước những vấn đề mới, phức tạp được coi trọng. Đồng thời, Đoàn TNCSHCM các cấp thường xuyên tổ chức cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, phòng chống tham nhũng, lãng phí, góp ý đảng viên, phòng chống suy thoái về đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ với hình thức phù hợp. Đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, phát hiện đoàn viên ưu tú để bồi dưỡng tạo nguồn cho Đảng xem xét, kết nạp. Chủ động giới thiệu cán bộ có chất lượng, đã trưởng thành để bổ sung cho cấp ủy đảng, chính quyền và tổ chức chính trị - xã hội các cấp. Qua đây góp phần nâng cao ý thức chính trị, tính tiên phong, bản lĩnh của đoàn viên, thanh niên, tạo được hình ảnh đẹp về lớp thanh niên thời kỳ mới; đội ngũ cán bộ được chuẩn hóa, vai trò của tổ chức Đoàn trong hệ thống chính trị được khẳng định.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vai trò của Đoàn TNCSHCM trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch còn hạn chế, bất cập trong tình hình mới. Công tác giáo dục của Đoàn tuy rộng nhưng chưa sâu, một số hoạt động còn nặng về bề nổi, dàn trải, hình thức; tổ chức còn lúng túng trong nghiên cứu, đề xuất giải pháp để khắc phục, giải quyết các vấn đề bức xúc, tiêu cực, mặt trái tác động đến thanh thiếu niên. Thực tế cho thấy, một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, biểu hiện “nhạt Đảng”, “khô Đoàn”, sống thực dụng, xa rời chính trị, văn hóa của dân tộc; thậm chí một số ít bị các thế lực xấu, thù địch tác động, lôi kéo, kích động đã có những việc làm đi ngược lại bản chất, truyền thống vẻ vang của Đoàn, trái với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng và dân tộc.

Hiện nay, nước ta hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, những vấn đề nảy sinh từ mặt trái của kinh tế thị trường tác động đến sự nghiệp cách mạng nói chung, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói riêng. Trong quá trình thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” nhằm chống phá nước ta, các thế lực thù địch tập trung việc chống phá nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng. Chúng luôn tìm mọi cách để xuyên tạc, hạ thấp và phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để đi tới xóa bỏ nền tảng tư tưởng của Đảng trong đời sống tinh thần của xã hội Việt Nam. Trước thực tế đó, Đại hội XII của Đảng khẳng định: “đẩy mạnh tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với từng đối tượng theo hướng cụ thể, thiết thực, hiệu quả” (3). Đặc biệt, cần chủ động nghiên cứu, đánh giá, dự báo chính xác tình hình, xác định đúng đắn mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và các nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, khả thi để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Theo đó, để nâng cao vai trò, hiệu quả Đoàn TNCSHCM, cần tập trung một số vấn đề sau:

Một là, nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền và các cấp bộ đoàn về vai trò của Đoàn TNCSHCM trong công tác xây dựng Đảng nói chung, tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói riêng. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương về công tác xây dựng Đảng thời kỳ đổi mới, đặc biệt là Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (ngày 22-10-2018) về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, các cấp ủy, chính quyền và các cấp cán bộ đoàn thấy rõ vị trí, vai trò của Đoàn TNCSHCM trong vận động các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ trong thực hiện thắng lợi mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Qua đó, cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên nắm vững quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, Đoàn, củng cố và tăng cường niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, tích cực đấu tranh với quan điểm sai trái, thù định, nhất là trên không gian mạng; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động. Phát huy vai trò tổ chức Đoàn, cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Hai là, đổi mới nội dung, phương thức giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên, xây dựng niềm tin khoa học vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 42- CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”, các cấp cán bộ Đoàn cần ứng dụng các công nghệ hiện đại vào đổi mới, sáng tạo cách thức tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; triển khai các nghị quyết của Đảng, Đoàn, các bài phát biểu quan trọng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; sửa đổi, bổ sung, triển khai học tập các bài học lý luận chính trị phù hợp với từng đối tượng đoàn viên. Cùng với việc đổi mới, hoàn thiện chương trình đào tạo, cập nhật kiến thức lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ đoàn các cấp, tổ chức Đoàn cần thiết kế bộ tài liệu tuyên truyền phục vụ công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trên không gian mạng để giúp đoàn viên, thanh niên tự học, tự nghiên cứu những nội dung cơ bản, cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Nâng cao sức lan tỏa của Hội thi Olympic các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh “Ánh sáng soi đường”; “Liên hoan tuyên dương thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác” các cấp và “Đại hội Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc”. Hằng năm, xây dựng các chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho từng đối tượng cán bộ, đoàn viên, thanh niên; đẩy mạnh Cuộc vận động “Đoàn viên rèn luyện phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”; định kỳ tổ chức diễn đàn đối thoại “Đảng với thanh niên, thanh niên với Đảng” ở các cấp; nâng cao hiệu quả giáo dục truyền thống, giáo dục pháp luật cho thanh niên.

Ba là, kịp thời nắm bắt tư tưởng, định hướng dư luận trong thanh niên. Người đứng đầu cấp ủy, đặc biệt là Bí thư đoàn các cấp, định kỳ gặp gỡ, đối thoại với thanh niên; tổ chức các buổi nói chuyện thời sự về tình hình trong nước và quốc tế, cung cấp cho đoàn viên, thanh niên thông tin chính thống về những vấn đề nhạy cảm đang diễn ra. Cùng với đổi mới hình thức sinh hoạt đoàn, đa dạng hóa các diễn đàn của thanh niên, mở rộng dân chủ, cán bộ đoàn phải sâu sát cơ sở, luôn đồng hành, lắng nghe và nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của họ, khắc phục tình trạng “hành chính hóa” hoạt động đoàn. Bí thư đoàn (nhất là cấp tỉnh, cấp huyện) cần trực tiếp truyền đạt các Nghị quyết quan trọng của Đoàn, các vấn đề liên quan đến thanh niên; giải đáp các vấn đề thanh niên quan tâm; giúp cán bộ, đoàn viên, thanh niên tự nhận diện, tự đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Thông qua tác phong, lề lối công tác của cán bộ đoàn, đảng viên trẻ để nêu gương, định hướng nhận thức trong thanh niên. Bên cạnh đó, nâng cao hiệu quả giám sát, phản biện xã hội của tổ chức Đoàn, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh; Nâng cao chất lượng đoàn viên giới thiệu cho Đảng xem xét kết nạp và rèn luyện đảng viên dự bị, đảng viên trẻ.

Bốn là, phát huy vai trò các cơ quan báo chí, xuất bản, thiết chế văn hóa của Đoàn và sử dụng hiệu quả công cụ internet, mạng xã hội trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Các cơ quan báo chí của Đoàn cần tăng cường đăng tải các bài viết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; kịp thời tuyên truyền những câu chuyện đẹp, nhân văn, những tấm gương tốt, tích cực trong cuộc sống lan tỏa trong mỗi cơ quan, đơn vị và từng tổ chức đoàn, hội, đội. Các nhà xuất bản của Đoàn cần chú trọng xuất bản các ấn phẩm phục vụ giáo dục lý tưởng cách mạng, nghiên cứu, tuyên truyền việc học tập và làm theo lời Bác của tổ chức Đoàn các cấp; giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng... cho thanh niên. Bên cạnh đó, phát huy hiệu quả fanpage trên facebook, zalo, youtube, xây dựng thêm các fanpage theo từng chuyên mục nhằm nâng cao hiệu quả định hướng thông tin dư luận, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Năm là, nâng cao năng lực nhận diện, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ cán bộ đoàn, hội, đội các cấp; đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí của Đoàn. Cùng với phát huy cơ chế phối hợp trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, các cấp cán bộ Đoàn tập trung xây dựng, thành lập và phát triển các mô hình câu lạc bộ, đội, nhóm, nhất là mô hình câu lạc bộ “Lý luận trẻ” trong Đoàn, nhằm tập hợp các cán bộ, đoàn viên, thanh niên yêu thích và có khả năng nghiên cứu, trao đổi về lý luận, chính trị phục vụ công tác tuyên truyền giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa cho đoàn viên, thanh niên. Đặc biệt, tăng cường năng lực cập nhật kiến thức, liên hệ, vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn giảng dạy, nghiên cứu khoa học và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị tại Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam. Hơn bao giờ hết, tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đang thực sự là trách nhiệm, vinh dự của mỗi cán bộ đoàn, hội, đội, phóng viên, biên tập viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên, giảng viên trong hệ thống tổ chức Đoàn và mỗi đoàn viên, thanh niên hiện nay.

_______________

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Chấp hành Trung ương, Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, Hà Nội, ngày 22-10-2018.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.162.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nôi, 2016, tr.200.

Tác giả: Ngô Thị Khánh

Nguồn: Tạp chí VHNT số 435, tháng 8-2020