Âm nhạc Việt Nam 2024 - Kết nối và lan tỏa

2024 là năm ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng của đất nước, gắn liền với những sự kiện văn hóa, nghệ thuật như: Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ; 70 năm ký kết Hiệp định Geneve; 70 năm giải phóng Thủ đô Hà Nội, 79 năm Quốc khánh 2/9; 80 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam… Còn trong lĩnh vực nghệ thuật là: kỷ niệm 40 năm thành lập Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam; kỷ niệm 65 năm Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam… cho thấy một năm với nhiều sự kiện chính trị văn hóa nổi bật, có sức lan tỏa không chỉ trong nước mà còn được bạn bè quốc tế đón nhận.

Concert Anh trai vượt ngàn chông gai.
Ảnh: Dân trí

Tín hiệu tích cực để phát triển công nghiệp văn hóa

Với những người hoạt động trong lĩnh vực văn học nghệ thuật thì 2024 là một năm khởi sắc trong các loại hình văn học nghệ thuật từ: Điện ảnh, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Sân khấu… và đặc biệt là lĩnh vực Âm nhạc đã khẳng định vai trò vị thế của mình trên các mặt trận, đồng hành cùng dân tộc.

Nhìn lại sau một thời gian gián đoạn bởi đại dịch COVID -19 thì lĩnh vực Âm nhạc phát triển rầm rộ từ âm nhạc dân gian cổ truyền, âm nhạc bác học cho đến các chương trình nghệ thuật biểu diễn, các hoạt động giao lưu văn hóa nghệ thuật trong nước và quốc tế diễn ra sôi nổi không chỉ ở trong nước mà còn ở nước ngoài.

Các Liên hoan nghệ thuật toàn quốc do Bộ VHTTDL - Cục Nghệ thuật biểu diễn tổ chức thu hút nhiều đoàn nghệ thuật, nhiều nhà hát trong cả nước tham dự với chất lượng và số lượng ngày một cao như: Liên hoan Kịch nói toàn quốc, Liên hoan Cải lương toàn quốc, Liên hoan sân khấu thiếu nhi toàn quốc; Liên hoan Ca múa nhạc toàn quốc; Đặc biệt Liên hoan quốc tế nhạc Jazz lần thứ I - Nha Trang 2024, với sự tham gia của hơn 100 nghệ sĩ, ban nhạc Việt Nam và các nghệ sĩ, ban nhạc quốc tế đến từ Mỹ, Singapore và Hàn Quốc với đa dạng về thể loại từ classic, bossa nova tới jazz funk, world music... Với là sự xuất hiện của các nghệ sĩ nổi tiếng như: Chico Freeman, Thu Minh, Tùng Dương, nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong...cho thấy sức lan tỏa của Liên hoan không chỉ ở trong nước mà còn vươn ra quốc tế.

Ca sĩ Soobin Hoàng Sơn xuất sắc trở thành nam nghệ sĩ giành được 6 chiếc cúp chiến thắng tại WeChoice Awards 2024.

Ảnh: YAEH1/ATVNCG

Ca sĩ Hà Anh Tuấn với một chương trình đẳng cấp quốc tế mang tên Sketch a rose tại Nhà hát Esplanade - Singapore

Một điểm nhấn trong lĩnh vực âm nhạc chuyên nghiệp được tổ chức thường niên của Hội Nhạc sĩ Việt Nam đó là Giải thưởng âm nhạc thì năm nay cũng có nhiều khởi sắc và điểm mới chính là trao giải giải “Sol vàng” cho những cống hiến của các nhạc sĩ, các nghệ sĩ thời gian ở gần đây.

Nhiều vở diễn sân khấu, nhiều tác phẩm nhạc kịch, giao hưởng thính phòng được các đơn vị nghệ thuật, các nhà hát đầu tư, dàn dựng và biểu diễn trong những sự kiện trọng đại của đất nước. Năm 2024 có tới hơn 100 buổi biểu diễn, sự kiện âm nhạc, nghệ thuật hàn lâm như: Các chương trình hòa nhạc đỉnh cao như: Chuỗi chương trình hòa nhạc Musical season với các đêm diễn của Dàn nhạc Vienna, Dàn nhạc Versailles; Đoàn Ballet của Pháp; rồi các chương trình biểu diễn Ballet Cuba, Chuỗi chương trình Hòa nhạc của BVĐ Hội nhạc cổ điển Việt Nam với 2 đêm nhạc: Chopin: Huyền thoại dương cầm và Thanh âm huyền diệu dương cầm: Beethoven, Mozart và Brahms với tiếng đàn Piano của nghệ sĩ trẻ Nguyễn Việt Trung và Eric Lu cùng Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời; Đêm nhạc Đặng Thái Sơn return... Đặc biệt, năm 2024, Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam phối hợp với Nhà hát Hồ Gươm dựng và công diễn vở nhạc kịch nổi tiếng thế giới La Traviata của Nhà soạn nhạc Verdi, thu hút đông khán giả tới rạp. Cùng với đó thì năm 2024 cũng là năm mà nhiều vở nhạc kịch được dàn dựng, công diễn và gây tiếng vang như: Bữa tiệc của Elsa (Nhà hát Tuổi trẻ); Giấc mơ Chí Phèo (Nhà hát Ca Múa Nhạc Thăng Long); Người cầm lái (Nhà hát Kịch Công an)… cho thấy lĩnh vực âm nhạc, nghệ thuật đang có sự giao lưu, hội nhập mạnh mẽ. Điều đó khẳng định chúng ta đang tiệm cận gần hơn với chiến lược phát triển Công nghiệp tầm nhìn 2025 - 2030.

Ca sĩ Văn Mai Hương rất thành công với concert tại Tokyo - Nhật Bản.
Ảnh: Thùy Trang

Những con số ấn tượng

Cùng với các chương trình biểu diễn nghệ thuật âm nhạc hàn lâm là những đêm diễn tạo hot trend trong giới trẻ với những cụm từ “đỉnh nóc, kịch trần” đến “cháy vé” của chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi.

Phải khẳng định rằng, kể từ sau Hội nghị toàn quốc lần đầu tiên về phát triển ngành Công nghiệp văn hóa vào tháng 12/2023 dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ, đã có những bước đột phá mới với các show diễn tầm cỡ quốc tế.

Theo thống kê của Google thì Anh trai vượt ngàn chông gai concert và Anh trai say hi concert là những từ khóa có lượt tìm kiếm lớn nhất tại Việt Nam năm 2024. Còn theo số liệu do Tikketbox cung cấp cho đơn vị sản xuất thì sự kiện này thu hút 90.000 khán giả. Trong khi đó, concert 2 của Anh trai vượt ngàn chông gai ở Hưng Yên có 130.000 người tham dự (số liệu từ hệ thống FootFall tại Ocean Park 2,3). Cao hơn nhiều lần so với show diễn của nhóm nhạc Blackpink tại Sân vận động Mỹ Đình tháng 7/2023 (với khoảng 67.000 khán giả).

Nếu như Anh trai vượt ngàn chông gai là những anh tài ở độ tuổi trên 30 với vẻ ngoài mạnh mẽ, gai góc, đàn ông, thì Anh trai say hi lại cho thấy sự trẻ trung, năng động với phong cách gần với thế hệ zenG với vẻ ngoài phóng khoáng, nhẹ nhàng. Chính vì thế, mỗi concept có một tệp khách hàng riêng bởi chính sự khác nhau giữa màu sắc âm nhạc đã tạo cho cả 2 concept có sức hút mạnh mẽ với công chúng đến với show truyền hình thực tế này.

Không chỉ dừng lại ở những show trong nước, năm 2024 là một năm đầy tự hào của nền Âm nhạc Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực sáng tác, biểu diễn từ thanh nhạc, khí nhạc, nhạc hàn lâm, âm nhạc dân gian tới nhạc đại chúng. Không chỉ các nghệ sĩ quốc tế đến Việt Nam với tần suất dày đặc mà các nghệ sĩ Việt Nam 2024 đã vươn ra thế giới một cách mạnh mẽ như: Ca sĩ Hà Anh Tuấn với một chương trình đẳng cấp quốc tế mang tên Sketch a rose tại Nhà hát Esplanade - Singapore. Hai đêm diễn với hơn 3.200 khán giả cho thấy sức hút của ca sĩ Việt ở thị trường quốc tế cũng rất thú vị. Cùng với đó là tour diễn tại 5 thành phố ở Đức của ca sĩ Trọng Hiếu; ca sĩ Văn Mai Hương và Ngô Kiến Huy cũng đã thành công với concert tại Tokyo - Nhật Bản; ca sĩ Mỹ Tâm cũng đã có Liveshow 1981 ở Mỹ; Double2T đã gây ấn tượng mạnh tại Đại nhạc hội Hiphop lớn nhất Đông Nam Á tại Thái Lan. Bên cạnh đó còn là sự xuất hiện của những ấn phẩm, những màn trình diễn bắt mắt là sự kết hợp của các nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế trên khắp các sân khấu, các nhà hát trong cả nước.

Vở Bữa tiệc của Elsa (Nhà hát Tuổi trẻ) được các khán giả nhí rất yêu thích

Tiết mục của Đoàn Nghệ thuật Hà Giang tham dự Liên hoan Ca Múa Nhạc toàn quốc 2024 đợt 1

Bước chuyển mạnh mẽ trong “Kỷ nguyên vươn mình”.

Năm 2024, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội chính thức thông qua chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035. Đây là Chương trình có ý nghĩa quan trọng, tạo bước đột phá nhằm cụ thể hóa, đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả các quan điểm, chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về phát triển văn hóa, góp phần phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Cũng tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) là dấu mốc quan trọng hoàn thiện hành lang pháp lý cho lĩnh vực di sản văn hóa.

Cùng với đó, Chính phủ ban hành quy hoạch lớn về văn hóa, nhằm khơi thông nguồn lực, tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, thực hiện chủ trương, đường lối và chính sách phát triển văn hóa, thể thao và du lịch Việt Nam trong thời kỳ mới.

Vở Dế mèn phiêu lưu ký của Đoàn Nghệ thuật Múa rối Hải Phòng tham dự Liên hoan nghệ thuật sân khấu dành cho thiếu nhi 2024

Theo đánh giá của những nhà quản lý văn hóa thì năm 2024 đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức về vai trò của ngành công nghiệp văn hóa đối với sự phát triển bền vững của đất nước. Còn theo đánh giá của PGS,TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội thì: “Từ chỗ được xem như lĩnh vực phi lợi nhuận, văn hóa giờ đây được nhìn nhận như một động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế. Những ngành như điện ảnh, âm nhạc, thời trang và du lịch, không chỉ bảo tồn giá trị truyền thống, còn tạo ra giá trị kinh tế lớn. Những concert hoành tráng là minh chứng cho tiềm năng to lớn của ngành công nghiệp biểu diễn Việt Nam”. Tuy nhiên, để công nghiệp văn hóa phát triển đồng bộ và có những bước đi vững chắc, PGS,TS Bùi Hoài Sơn cho rằng: “Chúng ta cần phải có một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, đặc biệt là sự chung tay từ các cấp quản lý và cộng đồng. Trong đó, việc tạo điều kiện thuận lợi thông qua các chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực biểu diễn, những ưu đãi về thuế, nguồn vốn hoặc việc xây dựng các quỹ hỗ trợ sáng tạo nghệ thuật… sẽ là động lực quan trọng giúp các nhà sản xuất dám nghĩ lớn và đầu tư dài hạn”.

Nhìn lại một năm với đầy ắp những sự kiện văn hóa có tiếng vang không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế. Tuy nhiên, với xu thế hội nhập quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa với chiến lược phát triển công nghệ 4.0, đòi hỏi các cấp, các ngành, các đơn vị quản lý văn hóa cũng cần có những thay đổi mang tính đột phá để bắt kịp xu hướng thời đại.

Chúng ta không chỉ sáng tạo ra những sản phẩm văn hóa có giá trị truyền thống, mang đậm bản sắc dân tộc mà các sản phẩm văn hóa, sự kiện văn hóa ấy cùng cần có sự kết hợp giữa âm nhạc và công nghệ hiện đại như thực tế ảo (VR); tăng cường (AR) để tạo những trải nghiệm mới mẻ và độc đáo cho công chúng. Đặc biệt, những buổi biểu diễn như thế sẽ mở ra một hướng đi mới cho âm nhạc nói riêng, nghệ thuật nói chung của Việt Nam trong thời đại kỹ thuật số - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.