Gia đình là tế bào của xã hội, nơi duy trì nòi giống, là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp, chống lại các tệ nạn xã hội, tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong những năm qua, công tác gia đình luôn nhận được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền. Với chức năng của mình, Sở VHTTDL đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao năng lực quản lý nhà nước về công tác gia đình nhằm góp phần vun đắp giá trị gia đình Việt Nam.

Chương trình văn nghệ tại lễ phát động

Trước hết là về công tác tham mưu: Trung ương đã ban hành nhiều văn bản thể hiện sự quan tâm của lãnh đạo Đảng và Nhà nước đối với công tác xây dựng gia đình: Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 24/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới; Luật phòng, chống bạo gia đình sửa đổi; Quyết định số 2238/QĐ-TTg ngày 30/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030; Quyết định số 45/QĐ-TTg ngày 13/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình về phòng, chống bạo lực gia đình trong tình hình mới đến năm 2025; Quyết định số 96/QĐ-TTg ngày 19/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình đến năm 2030.

Thực hiện các văn bản của Trung ương, Sở VHTTDL đã tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành 7 văn bản phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương. Mục đích nhằm “tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của các cấp ủy, chính quyền đối với công tác xây dựng các mục tiêu của gia đình tiến bộ, hạnh phúc, văn minh; phát huy vai trò của gia đình để góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước, của tỉnh”.

Ngành VHTTDL tổ chức các hoạt động tuyên truyền phong phú, đa dạng nhằm nâng cao nhận thức của gia đình, cộng đồng, xã hội về tầm quan trọng của gia đình và công tác gia đình. Xây dựng kế hoạch, ký kết chương trình phối hợp liên ngành với các cơ quan liên quan triển khai thực hiện công tác gia đình. Phối hợp với các đơn vị tổ chức các buổi sinh hoạt giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình cho cán bộ, viên chức, học sinh, sinh viên. Hướng dẫn chỉ đạo việc phát huy hiệu quả sử dụng của các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ nhu cầu vui chơi giải trí lành mạnh, tập luyện thể dục thể thao góp phần xây dựng con người Việt Nam khỏe mạnh về thể chất và tinh thần. Lồng ghép nội dung giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ, các địa phương tổ chức lễ phát động “Tuyên truyền giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình”; Hội thi CLB gia đình hạnh phúc, Hội thi Tìm hiểu kiến thức về giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình tạo hiệu ứng lan toả cao trong đời sống xã hội.

Chú trọng tuyên truyền rộng rãi Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình bao gồm tiêu chí ứng xử chung: “Tôn trọng, bình đẳng, yêu thương, chia sẻ” và 4 nhóm tiêu chí cụ thể tập trung vào 4 mối quan hệ cụ thể gồm tiêu chí ứng xử của vợ, chồng: Chung thủy, nghĩa tình; tiêu chí ứng xử của cha mẹ với con, ông bà với cháu: Gương mẫu, yêu thương; tiêu chí ứng xử của con với cha mẹ, cháu với ông bà: Hiếu thảo, lễ phép; tiêu chí ứng xử của anh, chị, em: Hòa thuận, chia sẻ. Trong đó, chú trọng vai trò của người phụ nữ trong việc thực hiện Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình.

Hội thi Tìm hiểu kiến thức về giáo dục đạo đức lối sống trong gia đình năm 2024

Hằng năm, phối hợp các ngành liên quan tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ thực hiện công tác gia đình các cấp và cán bộ phụ trách của các cơ quan liên quan trong tổ chức, triển khai, thực hiện công tác gia đình.

Xây dựng 19 mô hình điểm về gia đình theo chỉ đạo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cùng với đó đã xây dựng được nhiều loại hình CLB như: CLB “Hạnh phúc gia đình - Bình đẳng giới”; CLB “Phòng chống tệ nạn xã hội”; CLB “Phụ nữ không sinh con thứ 3”, CLB “Gia đình hạnh phúc, CLB “Gia đình 5 không 3 sạch”… Trong đó, thành viên của Ban chủ nhiệm và thành viên sinh hoạt của các CLB gia đình chủ yếu là nữ. Ở CLB nào có sự điều hành linh hoạt và sáng kiến của Ban chủ nhiệm và sự nhiệt tình tham gia của các thành viên thì CLB hoạt động hiệu quả.

Lồng ghép việc triển khai xây dựng gia đình văn hóa trong thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Đến nay, toàn tỉnh có 95,08% gia đình văn hóa; 98,57% thôn, tổ dân phố văn hóa. Nhiều gia đình văn hóa ở các huyện, thành phố, thị xã đã trở thành điểm sáng, có tác động vô cùng to lớn cho nhiều phong trào phát triển như: “Xoá đói, giảm nghèo”, “Tương thân tương ái”, “Đền ơn đáp nghĩa”, xây dựng “Nông thôn mới, Đô thị văn minh”… Nhiều gia đình có nhiều thế hệ sống mẫu mực, con cháu hiếu thảo, đạt nhiều thành tích trong học tập, phát triển kinh tế… Đây là những hạt nhân đi đầu trong mọi hoạt động ở địa phương, chấp hành nghiêm túc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố, nếp sống văn minh đô thị; gia đình hoà thuận, hạnh phúc, gìn giữ và phát huy những nét đẹp truyền thống của gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới, là tấm gương điển hình trong công tác gia đình và xây dựng gia đình văn hóa ở cơ sở.

Những kết quả đạt được trong công tác quản lý nhà nước về công tác gia đình thời gian qua khẳng định vai trò tham mưu của ngành VHTTDL cũng như sự phối hợp của các sở, ban, ngành.

Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước về công tác gia đình trong thời gian qua vẫn còn một số tồn tại: Một số cấp ủy đảng, chính quyền, ngành, đoàn thể nhận thức về vị trí, vai trò của công tác xây dựng gia đình còn hạn chế; cơ chế phối hợp giữa các cấp ủy đảng với các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở chưa đồng bộ, chặt chẽ và thường xuyên; công tác truyền thông về công tác gia đình ở một số địa phương chưa thường xuyên, liên tục và đi vào chiều sâu; cán bộ làm công tác gia đình còn thiếu, thay đổi thường xuyên ở tuyến cơ sở; kinh phí bố trí cho lĩnh vực gia đình ở cơ sở còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu…

Nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về công tác gia đình, góp phần vun đắp giá trị gia đình Việt Nam, trong thời gian tới, Hà Tĩnh cần thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, các cấp ủy đảng, chính quyền và mỗi người dân cần ý thức sâu sắc về vai trò, vị trí và ý nghĩa đặc biệt quan trọng của gia đình đối với sự hình thành nhân cách con người và sự ổn định, phát triển của quốc gia, dân tộc. Nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân trong việc gìn giữ, phát triển hệ giá trị tốt đẹp của gia đình theo Kế hoạch số 2074/KH-BVHTTDL ngày 17/5/2024 của Bộ VHTTDL với các giá trị cốt lõi: “Ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh”.

Thứ hai, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của Nhân dân về tầm quan trọng của gia đình, nét đẹp truyền thống của gia đình Việt. Mỗi gia đình phải nhận thức sâu sắc và trách nhiệm với gia đình, vì gia đình là tài sản tinh thần vô giá, liều thuốc vạn năng giúp cho mỗi con người có những suy nghĩ, hành động đúng đắn, hợp lý trong công việc, cũng như trong cuộc sống. Cho dù đời sống vật chất và đời sống tinh thần, cấu trúc gia đình có thay đổi, nhưng mỗi một cá nhân và toàn xã hội phải có trách nhiệm trong việc gìn giữ, vun đắp, phát huy những giá trị tốt đẹp của gia đình truyền thống đã được gìn giữ và phát huy trong suốt quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước.

Thứ ba, xây dựng gia đình văn hóa trên cơ sở kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, coi đầu tư cho gia đình là đầu tư cho phát triển bền vững. Chỉ đạo lồng ghép công tác gia đình vào một trong những hoạt động trọng tâm của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Thực hiện nghiêm và có hiệu quả hương ước, quy ước cộng đồng. Tăng cường nguồn lực đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao phong phú, đa dạng thu hút sự tham gia của các gia đình, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân. Phát triển đa dạng các loại hình, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao và các sinh hoạt cộng đồng khác nhằm bồi dưỡng tâm hồn, định hướng phát triển nhân cách, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình cho thế hệ trẻ.

Thứ tư, tăng cường công tác quản lý nhà nước về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình. Nêu cao vai trò, trách nhiệm của các cấp, các ngành, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về gia đình. Đồng thời, tiếp tục nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền, cộng đồng và các thành viên trong gia đình về vai trò, vị trí, tầm quan trọng trong việc thực hiện tốt chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc, là hạt nhân, tế bào lành mạnh của xã hội, tổ ấm của mỗi người, là nơi nuôi dưỡng, bồi đắp nhân cách, lối sống, tôn trọng đạo lý truyền thống tốt đẹp của dân tộc, phát huy nhân rộng các giá trị tốt đẹp, thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

Thứ năm, tiếp tục củng cố, kiện toàn và tổ chức bồi dưỡng, tập huấn bộ máy, cán bộ làm công tác gia đình phù hợp ở các cấp. Kiện toàn mạng lưới công tác viên y tế, dân số, gia đình và trẻ em nhằm phát huy hiệu quả nguồn nhân lực hỗ trợ công tác gia đình ở cơ sở.

Thứ sáu, xây dựng, ký kết các chương trình phối hợp với các cơ quan liên quan nhằm tổ chức các hoạt động tuyên truyền về công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình một cách thiết thực, hiệu quả, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng về nội dung và phương thức.

Thứ bảy, phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ xây dựng và nhân rộng các mô hình về gia đình tiêu biểu, hạnh phúc, kiểu mẫu nhằm hỗ trợ phụ nữ xây dựng gia đình đạt các tiêu chuẩn “no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc”; qua đó giúp các gia đình nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần khẳng định vị thế của phụ nữ trong gia đình và ngoài xã hội.

Thứ tám, kịp thời biểu dương, khen thưởng những tổ chức, cá nhân có đóng góp tích cực và hiệu quả trong công tác gia đình. Đồng thời, phê phán, lên án, kiên quyết đấu tranh với những hành vi lệch chuẩn đạo đức xã hội, tạo dư luận tiêu cực, tác động xấu tới cộng đồng. Xử lý nghiêm đối với những hành vi vi phạm pháp luật, làm tổn hại đến sự phát triển bền vững của mỗi gia đình. Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về gia đình, kịp thời hướng dẫn, đề xuất, kiến nghị những phát sinh, bất cập cần điều chỉnh trong công tác gia đình ở các cấp.

Bài và ảnh: NGUYỄN NGA

Nguồn: Tạp chí VHNT số 616, tháng 8-2025