Môi trường giáo dục (MTGD) trong các học viện, trường sĩ quan quân đội bao gồm toàn bộ đời sống vật chất, tinh thần và sự vận động tương tác của những mối quan hệ trong các học viện, trường sĩ quan với các yếu tố của môi trường xã hội. MTGD lành mạnh là nơi có đời sống chính trị ổn định, mọi hoạt động phải thực sự chuẩn mực, nêu cao giá trị thị phạm và thể hiện được tính chất quân sự, giáo dục, khoa học, theo chức năng cùng hướng vào hoàn thành mục tiêu đào tạo. Đó còn là môi trường có đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh, phù hợp với nhu cầu của tuổi trẻ, đời sống kinh tế được quan tâm giữ vững và nâng cao; mọi thành viên có ý thức làm chủ, hiểu và thể hiện được lẽ phải, tình người; làm việc theo nề nếp chính quy, sinh hoạt trong không khí dân chủ, công bằng, trong quan hệ đồng chí, đồng đội thân thiết; có cảnh quan, môi sinh hoạt thuận lợi phù hợp với yêu cầu đào tạo.

    Để xây dựng MTGD lành mạnh, góp phần nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên tại các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội, cần thực hiện tốt một số biện pháp sau:

    1. Xây dựng các học viện, trường sĩ quan vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên

    Xây dựng các học viện, trường sĩ quan vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở là quy luật, nguyên tắc trọng yếu và là điều kiện đảm bảo cho các học viện, trường sĩ quan luôn luôn giữ vững định hướng chính trị, MTGD mang ý nghĩa xã hội cao. Hiện nay, trước tác động của cơ chế thị trường và những tiêu cực trong môi trường xã hội có ảnh hưởng không nhỏ tới thanh niên và đội ngũ sĩ quan trẻ, chúng ta càng phải đặc biệt coi trọng nguyên tắc này.

    Để xây dựng nhà trường vững mạnh về chính trị, điều có ý nghĩa quyết định là nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các đảng bộ, đặc biệt là quan tâm xây dựng các tổ chức đảng ở các đơn vị, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng đội ngũ đảng viên, nhất là đảng viên là giáo viên, cán bộ trực tiếp quản lý, thực sự tiên phong gương mẫu, vừa có năng lực trí tuệ đáp ứng yêu cầu theo cấp đào tạo, vừa có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức tốt, phong cách, lối sống đẹp để quần chúng rèn luyện, phấn đấu noi theo.

    Quán triệt sâu sắc quan điểm, yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng trong quân đội hiện nay, đổi mới, hoàn thiện mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp giáo dục đào tạo, thực hiện quá trình giáo dục đào tạo cũng là quá trình giác ngộ, bồi dưỡng, rèn luyện thử thách quần chúng để phát triển đảng viên. Thường xuyên nắm vững diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên, quần chúng. Kiên quyết đấu tranh với mọi tư tưởng, hành động thiếu lành mạnh, lối sống thực dụng, trung bình chủ nghĩa đang tồn tại trong một số cán bộ, đảng viên và quần chúng.

   Nâng cao chất lượng giảng dạy các bộ môn khoa học xã hội nhân văn, chất lượng thông tin tuyên truyền và sinh hoạt chính trị. Khắc phục mọi biểu hiện chủ quan, giản đơn và phương pháp giáo dục theo kiểu hành chính áp đặt, xuôi chiều. Bảo đảm các nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục phải mang tính tư tưởng, tính chiến đấu, thẩm mỹ quân sự cao, phản ánh đúng đắn sự thật khách quan, đúng bản chất của vấn đề, không cường điệu, che giấu hoặc bóp méo sự thật, vừa làm sáng tỏ được tình hình, vừa vạch ra được chiều hướng đi lên trong mỗi hoàn cảnh cụ thể, giáo dục cho quần chúng nhận thức đúng đắn chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng.

   Chủ động, tích cực đưa quần chúng vào rèn luyện trong phong trào cách mạng ở các học viện, trường sĩ quan và địa phương, thông qua đó xây dựng bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, làm cho quần chúng có sự miễn dịch trước tác động phá hoại về tư tưởng, tâm lý của kẻ thù, trước những tiêu cực trong cuộc sống. Luôn giữ nghiêm kỷ luật phát ngôn, quản lý tốt các sách báo, thông tin, tư liệu và làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong các học viện, trường sĩ quan.

   Phát huy mọi lực lượng tham gia nghiên cứu khoa học, kịp thời đập tan mọi luận điệu xuyên tạc đường lối, quan điểm của Đảng, của quân đội, xây dựng các học viện, trường sĩ quan thực sự là môi trường trong sạch, vững mạnh về chính trị, là mũi nhọn của cuộc đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa - tư tưởng.

   Xây dựng các học viện, trường sĩ quan vững mạnh về chính trị, đòi hỏi củng cố và phát huy mạnh mẽ vai trò của tổ chức Đoàn, thường xuyên hướng mọi hoạt động vào việc động viên, giúp đỡ đoàn viên thanh niên đi sâu nghiên cứu cải tiến phương pháp học tập, rèn luyện trong thực tiễn đạt kết quả cao; rèn luyện họ trở thành những cán bộ ưu tú đủ đức, đủ tài để phục vụ sự nghiệp xây dựng và chiến đấu của quân đội. Tổ chức Đoàn chính là nơi giáo dục, bồi dưỡng, lựa chọn và giới thiệu những đoàn viên ưu tú để Đảng bồi dưỡng, xét kết nạp, chịu trách nhiệm về việc giới thiệu và đảm bảo cho người vào Đảng. Tổ chức Đoàn vững mạnh và phát huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm sẽ góp phần trực tiếp đến việc nâng cao chất lượng phát triển đảng viên. Do vậy, các cấp ủy đảng ở các học viện, trường sĩ quan cần phải thường xuyên lãnh đạo và chăm lo xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, coi đây là một nhiệm vụ quan trọng, một nội dung chủ yếu của công tác xây dựng đảng trong đơn vị. Công tác vận động thanh niên phải trở thành một nhiệm vụ thường xuyên của mọi cán bộ đảng viên trong các học viện, trường sĩ quan. Các cấp ủy, chi bộ cần tăng cường bồi dưỡng, thường xuyên kiện toàn củng cố đội ngũ cán bộ đoàn, hướng dẫn các tổ chức đoàn có nhiều hình thức nội dung hoạt động phong phú, hấp dẫn, có sức lôi cuốn đông đảo đoàn viên tham gia. Qua các hoạt động giáo dục, các phong trào hoạt động sôi nổi thiết thực của tổ chức Đoàn để bồi dưỡng động cơ học tập, động cơ phấn đấu vào Đảng đúng đắn, nâng cao trách nhiệm, kết quả học tập, rèn luyện của đoàn viên thanh niên, tạo ra phong trào tự giác phấn đấu trở thành người đảng viên.

   2. Xây dựng tập thể đơn vị vững mạnh toàn diện

   Tập thể đơn vị trong các học viện, trường sĩ quan là cầu nối quần chúng với môi trường xã hội, có chức năng nghề nghiệp quân sự, chức năng chính trị xã hội và chức năng giáo dục. Đây là môi trường trực tiếp giáo dục, rèn luyện, phát triển phẩm chất, nhân cách cộng sản trong quần chúng. Các học viện, trường sĩ quan phải thường xuyên hoàn thiện công tác tổ chức các bộ phận trong đơn vị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo, sẵn sàng chiến đấu. Việc lựa chọn, phân bổ cán bộ, đảng viên, quần chúng trong đơn vị phải tính đến sự đồng đều về chất lượng và đặc điểm tâm lý của các đối tượng, tạo thuận lợi cho quản lý giáo dục đào tạo và phân công đảng viên kèm cặp, giúp đỡ quần chúng phấn đấu kết nạp vào Đảng.

   Đội ngũ cán bộ quản lý, chỉ huy phải bao gồm những người vừa có kiến thức, trình độ, năng lực, phương pháp, tác phong của nhà sư phạm vừa là người anh, người đồng chí thân tình, thu phục được mọi đối tượng quần chúng. Giúp đỡ tập thể, luôn luôn có phương pháp, mục đích hoạt động đúng; có nếp sống chính quy; giữ vững, phát huy bản chất, truyền thống của quân đội, của các học viện, trường sĩ quan, đơn vị và ngành nghề chuyên môn; nêu cao chủ nghĩa tập thể, đề cao kỷ luật, tăng cường đoàn kết thống nhất, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Xây dựng các mối quan hệ giữa các quân nhân phù hợp với điều lệnh quân đội và các chuẩn mực đạo đức.

   3. Nâng cao chất lượng lao động quân sự và hoạt động xã hội

   Lao động quân sự và hoạt động xã hội là phương tiện mạnh mẽ trong giáo dục của các học viện, trường sĩ quan quân đội, trực tiếp phát triển khả năng, trí tuệ của quần chúng, giáo dục xây dựng cho họ có ý thức chấp hành nhiệm vụ, chấp hành kỷ luật, có tình đồng chí, đồng đội cao đẹp, thương yêu quý trọng nhân dân, có tinh thần tập thể, ý chí chiến đấu cao. Để phát huy khả năng giáo dục to lớn của lao động quân sự, hoạt động xã hội đối với quần chúng, các học viện, trường sĩ quan cần phải xây dựng, tổ chức lao động quân sự, hoạt động xã hội vừa có hiệu quả vừa mang ý nghĩa xã hội cao; đặc biệt công tác giáo dục đào tạo phải đón trước và phục vụ đắc lực cho các yêu cầu, nhiệm vụ phát triển của quân đội, gắn với biên chế, trang bị, phương thức tác chiến, phù hợp với xu thế tiến bộ, tiếp cận với khoa học công nghệ hiện đại, gắn với đơn vị. Thông qua lao động quân sự, hoạt động xã hội xây dựng cho họ có phẩm chất, năng lực toàn diện làm tốt chức vụ ban đầu, có khả năng phát triển hoàn thành nhiệm vụ được giao trong mọi hoàn cảnh. Thường xuyên giáo dục cho quần chúng hiểu sâu sắc ý nghĩa những công việc lao động mà họ được giao, xây dựng cho mọi người có quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Mọi lao động quân sự của họ phải được tổ chức một cách mẫu mực, khoa học, xác định rõ mục đích, nhiệm vụ, thời gian hoàn thành, vật chất phương pháp đảm bảo, trách nhiệm cá nhân, kiểm tra, đánh giá kết quả thi đua, khen thưởng xử phạt nghiêm minh. Phối hợp chặt chẽ các hình thức lao động và hoạt động vui chơi giải trí, bảo đảm tính liên tục, kế thừa hỗ trợ cho nhau, phù hợp với đặc điểm tâm lý của từng người, tạo nên sức mạnh tổng hợp của các hình thức giáo dục.

   4. Xây dựng nếp sống văn hóa quân sự lành mạnh

   Các học viện, trường sĩ quan là một bộ phận của hệ thống các học viện, trường đại học của quốc gia. Chính vì vậy, chăm lo cải thiện cơ sở vật chất, tinh thần cho quá trình giáo dục đào tạo cán bộ quân đội là trách nhiệm của nhà nước, toàn quân và của các học viện, trường sĩ quan. Do đó, phải thiết lập được những mối quan hệ chặt chẽ, thống nhất, có cơ chế bảo đảm với các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, các đoàn thể quần chúng nhân dân và các đơn vị trong toàn quân để phối hợp hành động và tranh thủ cao nhất sự quan tâm của các lực lượng đối với sự nghiệp xây dựng cán bộ, đảng viên trong quân đội. Tích cực khắc phục khó khăn, bảo quản, sử dụng tốt những cơ sở vật chất đã có; chủ động tự lực trang bị, xây dựng mới bảo đảm đồng bộ, khoa học, từng bước hiện đại mang tính thẩm mỹ quân sự cao, khắc phục những biểu hiện đóng cửa, biệt lập, bằng lòng với những cái đã có hoặc trông chờ ỷ lại vào cấp trên, sơ hở trong quản lý để tham ô, lãng phí, mất mát, xuống cấp xảy ra. Thực hiện dân chủ, công bằng và công khai, tạo điều kiện cho quần chúng được tham gia vào chương trình bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần của đơn vị, được hưởng đúng, đủ những quyền lợi của quân nhân trong đơn vị.

   Nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống phòng Hồ Chí Minh, câu lạc bộ, nhà văn hóa, thư viện và đẩy mạnh các hình thức tham quan, giao lưu thưởng thức văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, hội diễn văn nghệ, hội thao... để tạo ra cuộc sống tinh thần vui tươi, lành mạnh trong nhà trường.

   Xây dựng học viện, trường sĩ quan thực sự có MTGD lành mạnh là một khâu quan trọng trong quá trình hình thành, phát triển toàn diện phẩm chất nhân cách cộng sản cho quần chúng, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng các mặt công tác, trong đó có công tác phát triển đảng viên.

______________

Tài liệu tham khảo

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016.

2. Đảng bộ Quân đội, Văn kiện Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X, 2015.

3. Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (đồng chủ biên), Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000.

Tác giả: Cao Duy Đông

Nguồn: Tạp chí VHNT số 422, tháng 8-2019