Trong khuôn khổ Lễ hội Cồng chiêng Đông Nam Á do tỉnh Lâm Đồng đăng cai tổ chức, vừa qua tại phường Đông Gia Nghĩa, Sở VHTTDL tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức Liên hoan các câu lạc bộ Cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng lần thứ I, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Đây là sự kiện có ý nghĩa chính trị, văn hóa và xã hội sâu sắc, góp phần tôn vinh giá trị của Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên – kiệt tác truyền khẩu và di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại được UNESCO công nhận. Liên hoan quy tụ đông đảo nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên quần chúng và cộng đồng làm du lịch là đồng bào các dân tộc thiểu số đang sinh sống, học tập và làm việc tại Lâm Đồng, thuộc các dân tộc M’nông, K’ho, Chăm, Mạ, Ê Đê, Thái, Tày, Mông, Churu và Raglai. Với 15 đoàn nghệ nhân tham gia, Liên hoan diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc như trình diễn trích đoạn lễ hội, tái hiện nghi thức văn hóa - sinh hoạt truyền thống của các dân tộc, trình diễn trang phục truyền thống, hội thi ẩm thực và thi kỹ năng du lịch cộng đồng.

Xuyên suốt sự kiện là không gian trưng bày, giới thiệu và quảng bá văn hóa truyền thống của các địa phương. Trưng bày, chế biến ẩm thực dân tộc truyền thống và trình diễn kỹ năng du lịch cộng đồng… Tại các gian trưng bày, nghệ nhân còn trực tiếp trình diễn các nghề thủ công như dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ và đồ mỹ nghệ, tạo điểm nhấn sinh động cho Liên hoan. Bên cạnh đó, là phần tham gia dự thi nội dung Liên hoan văn nghệ quần chúng và trình diễn trang phục truyền thống của các đoàn. Với những lời ca, tiếng hát, cùng những giai điệu âm nhạc đặc sắc, nội dung thi diễn ra đồng thời tại nhiều khu vực trong khuôn viên Liên hoan, tạo nên không khí nhộn nhịp, sôi động và đầy màu sắc văn hóa.

Không gian văn hóa thực sự bừng sáng với nhiều hoạt động phong phú và giàu bản sắc. Không chỉ có những thanh âm vang vọng của cồng chiêng, những vũ điệu nguyên sơ và những sắc màu truyền thống, mà còn có hương vị ẩm thực đặc trưng, những sản vật địa phương, thi trình diễn kỹ năng du lịch cộng đồng, cùng các khu trưng bày giới thiệu không gian văn hóa truyền thống của từng địa phương.

Các đoàn nghệ nhân mang đến Liên hoan những câu chuyện văn hóa đặc sắc

Tham gia Liên hoan, Đoàn Nghệ nhân phường Đông Gia Nghĩa với sự có mặt của 29 Nghệ nhân là người dân tộc M’Nông trên địa bàn phường. Đây là vùng đất giàu bản sắc với 19 dân tộc anh em cùng sinh sống đoàn kết. Những giá trị văn hóa truyền thống như Khu di tích quốc gia bon Cây Xoài, đàn đá cổ, sử thi, cồng chiêng, thổ cẩm… đã và đang được gìn giữ, phát huy, tạo nên bản sắc riêng cho một vùng đất trẻ đầy khát vọng vươn lên.

Cũng như những vùng đất khác trên mảnh đất Tây Nguyên, xã Quảng Phú có một nền văn hóa truyền thống phong phú và đa dạng. Đến với Liên hoan, đoàn nghệ nhân xã Quảng Phú có sự tham gia của 23 nghệ nhân là người dân tộc M’nông, nơi đây có 15 dân tộc anh em cùng sinh sống, điều đó đã tạo nên sự giao thoa, đan xen văn hóa của các dân tộc. Đó chính là sự kết tinh của bề dày lịch sử văn hóa truyền thống với các phong tục, tập quán, sự đoàn kết gắn bó, tình yêu quê hương đất nước của các dân tộc: Kinh, M’Nông, Ê Đê, Tày, Nùng, Thái, Dao, Mường, Mông…

Là một vùng cao nguyên đầy sức sống, nơi giao hòa giữa thiên nhiên hùng vĩ và bản sắc văn hóa đậm đà của các cộng đồng dân tộc. Đoàn nghệ nhân phường Lang Biang - Đà Lạt gồm 25 nghệ nhân là người dân tộc Cơ Ho sinh sống trên địa bàn phường đến với Liên hoan. Nơi đây, có gần 25% là đồng bào dân tộc thiểu số thuộc nhiều dân tộc khác nhau như K’Ho, Tày, Thái, Mường, Hoa, Nùng, Dao, Chăm… Đất và người nơi đây vừa bảo tồn giá trị truyền thống, vừa mở rộng con đường phát triển hiện đại, đặc biệt khi những tiếng cồng chiêng vang lên, mời gọi mọi người hòa nhịp cùng nhịp thở của đại ngàn.

Đến với Liên hoan, đoàn nghệ nhân đến từ phường Nam Gia Nghĩa có sự tham gia của 42 nghệ nhân là người dân tộc M’Nông. Phường Nam Gia Nghĩa (thuộc TP Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông cũ) mang đậm bản sắc văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, nơi có không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên mang giá trị di sản phi vật thể đã được UNESCO công nhận. Nơi đây là sự giao thoa của nhiều dân tộc (21 dân tộc) và tôn giáo, tạo nên một không gian văn hóa đa dạng, kết hợp giữa truyền thống và phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm nhà vườn, trang trại... 

Phường Bắc Gia Nghĩa là địa bàn có cơ cấu dân cư đa dạng với 23 dân tộc anh em, gồm hơn 10.500 hộ và 39.348 khẩu. Nổi bật trong số đó là cộng đồng người M’nông, cư dân bản địa lâu đời của Đắk Nông. Người M’nông lưu giữ nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, như nhà dài truyền thống, không gian cồng chiêng, lễ hội mừng lúa mới, cúng bến nước, cùng kho tàng sử thi Ót Ndrong giàu bản sắc. Đời sống của người M’nông gắn bó mật thiết với núi rừng, nương rẫy, đồng thời họ gìn giữ tinh thần cộng đồng, sự đoàn kết và tương trợ lẫn nhau – những yếu tố tạo nên nét văn hóa đặc trưng và bền vững của dân tộc. Đến với Liên hoan lần này có sự tham gia của 25 nghệ nhân người dân tộc M’Nông, hiện đang sinh sống trên địa bàn phường.

Đoàn nghệ nhân đến từ Bắc Bình, với sự tham gia của 17 nghệ nhân là người dân tộc Chăm sinh sống trên địa bàn. Bắc Bình là miền đất có đầy đủ núi đồi, biển cả, sa mạc nhưng nét chủ đạo vẫn là đồng bằng lúa nước. Nơi đây có hơn 40.000 đồng bào Chăm sinh sống lâu đời trong đó có người Chăm theo đạo Hồi (Bà ni) và Chăm theo đạo Bà la môn. Là nơi hội tụ nhiều nét đặc sắc của văn hóa Chăm miền đồng bằng và ven biển.

Đoàn nghệ nhân xã Đức An gồm 30 nghệ nhân là người dân tộc M’Nông đến tham gia Liên hoan. Với nét văn hóa đặc trưng của vùng Tây Nguyên đa dân tộc, nổi bật là người M'nông, Khmer, Tày, Nùng, Hoa cùng các tín ngưỡng dân gian và lễ hội truyền thống như Lễ hội mừng lúa mới, kết hợp với nền kinh tế nông nghiệp, chủ yếu trồng cây công nghiệp (cà phê, hồ tiêu) và khai thác lâm sản, tạo nên bản sắc văn hóa địa lý độc đáo, đa dạng sinh học và phong cảnh núi rừng hùng vĩ.

Xã Nâm Nung là nơi sinh sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số: M’nông, Ê đê, Dao, Tày, Thái… Mỗi tộc người đều mang theo bản sắc văn hóa riêng, tạo nên một bức tranh đa sắc, phong phú từ tín ngưỡng, phong tục tập quán đến âm nhạc, lễ hội và các nghề thủ công truyền thống. Những giá trị văn hóa này không chỉ góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa của xã Nâm Nung, mà còn là nguồn lực quan trọng để phát triển du lịch văn hóa, thúc đẩy kinh tế địa phương, và xây dựng một cộng đồng đoàn kết, phát triển bền vững trong tương lai. Đến với Liên hoan, đoàn có sự tham gia của 29 nghệ nhân là người dân tộc M’Nông.

Bên cạnh đó có sự tham gia của: đoàn nghệ nhân xã Tuy Đức gồm 24 Nghệ nhân là người dân tộc M’Nông; đoàn nghệ nhân xã Cư Jut gồm 20 nghệ nhân là người dân tộc Ê Đê, Mông; đoàn nghệ nhân xã Nhân Cơ với sự tham gia của 21 nghệ nhân là người dân tộc M’Nông; đoàn nghệ nhân xã Đông Giang có sự tham gia của 15 nghệ nhân là người dân tộc Raglai; ngoài ra còn có sự tham gia của Trường Dân tộc nội trú N’Trang Lơng với 40 nghệ nhân, diễn viên là học sinh của Trường.

Đoàn nghệ nhân đến từ các xã, phường, đặc khu và Trường THPT Dân tộc Nội trú N’Trang Lơng đã mang đến Liên hoan những câu chuyện văn hóa đặc sắc. Mỗi tiết mục nghệ thuật, mỗi gian trưng bày, mỗi phần thi ẩm thực – du lịch đều là minh chứng cho sự phong phú của bản sắc, là giá trị truyền thống được giữ gìn và lan tỏa qua nhiều thế hệ. Kết quả chung cuộc, đội nghệ nhân các xã Nâm Nung, Bắc Bình và phường Lang Biang - Đà Lạt đã xuất sắc đạt giải Nhất toàn đoàn, thể hiện kỹ năng trình diễn nổi bật và bản sắc văn hóa đặc trưng.

Liên hoan đã diễn ra thành công với nhiều hoạt động phong phú và đặc sắc, không chỉ là nơi giao lưu, học hỏi, mà còn là cơ hội để quảng bá văn hóa, ẩm thực, và tiềm năng du lịch cộng đồng của các địa phương, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản truyền thống. Tạo cơ hội để nghệ nhân giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, tăng cường sự gắn kết cộng đồng. Đây cũng là dịp quảng bá hình ảnh thiên nhiên, con người và du lịch Lâm Đồng đến du khách trong và ngoài nước.

Liên hoan các Câu lạc bộ Cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng lần thứ I, năm 2025 không chỉ nhằm nâng cao ý thức và trách nhiệm trong việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh, mà còn là cơ hội gắn kết văn hóa với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho Nhân dân. Góp phần giữ gìn, phát huy và lan tỏa giá trị của văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên.

THANH DANH - GIA HUY